LexUZ sharhi
Mazkur hujjatda ko‘rsatilgan binolar va inshootlarga tutashgan (ajratilgan) yer uchastkalarida daraxtlarni kesishga ruxsat olish O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2011-yil 25-avgustdagi PQ-1604-son qaroriga asosan 2011-yilning 1-sentabridan bekor qilingan.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasi aholi punktlarini obodonlashtirishni yaxshilash yuzasidan qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” 2009-yil 22-yanvardagi PQ-1045-son qaroriga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Zamonaviy arxitektura-shaharsozlik talablarini hisobga olgan holda aholi punktlarini obodonlashtirish ishlarini tashkil etish qoidalari ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashining raisi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimlari bir oy muddatda o‘z normativ hujjatlarini ushbu qarorga muvofiqlashtirsinlar.
3. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari N.M. Xanov zimmasiga yuklansin.
1. Ushbu Qoidalar aholi punktlari hududlarini va turar joylar oralig‘idagi hududlarni obodonlashtirish (keyingi o‘rinlarda obodonlashtirish deb ataladi) ishlarini tashkil etish, olib borish, moliyalashtirish, shuningdek ularning amalga oshirilishini nazorat qilish tartibini belgilaydi.
obodonlashtirish — aholi hayoti uchun qulay va madaniy shart-sharoitlarini yaratish maqsadida hududlarni muhandislik jihatidan tayyorlash, yo‘llar qurish, hududlarni tozalash, zaxini qochirish, ko‘kalamzorlashtirish va irrigatsiyalash tadbirlarini amalga oshirish, mikroiqlimni yaxshilash, havo havzasi, ochiq suv havzalari va tuproqni ifloslanishdan himoya qilish, u yoki bu hududni qurilish uchun yaroqli holga keltirish va belgilangan maqsadda normal foydalanish, amalga oshiriladigan shovqinlar darajasini kamaytirish ishlarining yig‘indisi;
obodonlashtirish obyektlari — ko‘chalar, aylanma ko‘chalar, yo‘llar, markaziy maydonlar, yo‘lkalar, ko‘priklar, tunnellar, yo‘lovchilar o‘tadigan yer osti yo‘llari, favvoralar, ariqlar, kanallar, daryolar, ko‘llar va boshqa suv havzalarining qirg‘oqlari, aholining madaniy-maishiy ehtiyojlarini va hordiq chiqarishini qondirish uchun foydalaniladigan obyektlar (madaniyat va istirohat bog‘lari, o‘rmon massivlari, bog‘lar, bulvarlar, xiyobonlar), tashqi yoritish, reklama pannolari, yo‘l ko‘rsatkichlari, portallar, peshlavhalar, drenaj (drenajning vertikal, yopiq va ochiq gorizontal, yopiq kollektori), irrigatsiya novlari tarmoqlari, tashqi yoritish tarmoqlari;
aholining madaniy-maishiy ehtiyojlarini va hordiq chiqarishini qondirish uchun foydalaniladigan yerlar (daraxtzorlar, parklar, bulvarlar, xiyobonlar, shuningdek ariq tarmoqlari yerlari);
kommunal-maishiy maqsaddagi yerlar (qabristonlar, chiqindilarni zararsizlantirish va utilizatsiya qilish joylari);
shaharning umumiy markazlari, rejalashtirilayotgan hududlar markazlari, turar joy hududlarining markazlari, mahalliy xizmat ko‘rsatish markazlari, shaharlar va tumanlar markazlaridagi dastlabki turar joy markazlari;
obodonlashtirish hududlari — bino yoki inshootga tutash yer uchastkasi, obodonlashtirish obyektining hududi joylashgan yerlar;
turar joylar oralig‘idagi hududlar — ikki va undan ko‘p aholi punktlari oralig‘idagi aholi punktlari chegaralari tashqarisidagi hududlar;
shaharsozlik — ijtimoiy-iqtisodiy, qurilish, texnik, arxitektura-badiiy va sanitariya-gigiyena yechimlari kompleksini ta’minlaydigan aholi punktlarini, turar joylar oralig‘idagi hududlarni rejalashtirish hamda qurish nazariyasi va amaliyoti;
shaharsozlik faoliyati — davlat organlarining, yuridik va jismoniy shaxslarning hududlarni, aholi punktlarini rivojlantirishni shaharsozlik jihatidan rejalashtirish, yer uchastkalaridan foydalanish turlarini belgilash, qurilish materiallari va buyumlari ishlab chiqarish, fuqarolar, jamoatchilik va davlat manfaatlarini, shuningdek ko‘rsatib o‘tilgan hududlar va aholi punktlarining milliy, tarixiy-madaniy, ekologik, tabiiy xususiyatlarini hisobga olgan holda binolar, inshootlar va boshqa obyektlarni qurish va rekonstruksiya qilishni loyihalashtirish sohasidagi faoliyati;
shaharsozlik hujjatlari — hududlarni, aholi punktlarini rivojlantirishni shaharsozlik jihatidan rejalashtirish to‘g‘risidagi hamda ularni qurish haqidagi, belgilangan tartibda tasdiqlangan hujjatlar;
qizil chiziq — shaharsozlik hujjatlarida belgilangan chegara, u mavzelarni, mikrorayon va rejalashtirilayotgan tuzilmaning boshqa elementlarini ko‘chalardan, o‘tish joylaridan va aholi punktlari maydonlaridan ajratadi;
qurilishni tartibga solish chiziqlari — qizil chiziqlardan yoki yer uchastkasi chegaralaridan ajratgan holda binolar va inshootlarni joylashtirishda shaharsozlik hujjatlarida belgilanadigan qurilish chegaralari;
bino — funksional vazifalariga ko‘ra odamlarning yashashi yoki bo‘lishi uchun hamda ishlab chiqarish jarayonlarining har xil turini bajarish uchun mo‘ljallangan, tugallangan hajmni hosil qiladigan asosiy, to‘suvchi yoki qo‘shma konstruksiyalardan iborat bo‘lgan qurilish tizimi;
inshoot — ishlab chiqarish jarayonlarining har xil turini bajarish, materiallar, buyumlar, asbob-uskunalarni saqlash, odamlarning vaqtinchalik bo‘lishlari, odamlar, yuklar va shu kabilarning o‘tishi uchun mo‘ljallangan asosiy, to‘suvchi yoki qo‘shma konstruksiyalardan iborat bo‘lgan hajmli, tekis yoki qator qurilish tizimi;
drenaj — ochiq o‘zanlar va yopiq, teshikli quvurlar (gorizontal), aholi punkti hududi zaxini qochirish maqsadida zarur bo‘lgan darajagacha pasaytirish uchun sizot suvlarni to‘plash va oqizib yuborish uchun suv sathini pasaytiradigan quduqlar (vertikal) tizimi;
irrigatsiya — obodonlashtirish obyektlaridagi ko‘kalamzorlashtirish hududini sug‘orish, shu jumladan sun’iy sug‘orish;
tashqi yoritish — sun’iy yoritish manbalari yordamida binolar va inshootlar tashqarisida zarur yoritilganlikni va yorug‘likni yaratish.
3. Obodonlashtirish tasdiqlangan bosh rejaga muvofiq ishlab chiqilgan shaharsozlik hujjatlarini joriy etish (amalga oshirish)ning uzviy bosqichi hisoblanadi.
Obodonlashtirish ishlari qizil chiziqlarga va qurilishni tartibga solish chiziqlariga rioya etgan holda aholi punktlarini obodonlashtirish bo‘yicha tasdiqlangan shaharsozlik hujjatlari va loyihalash hujjatlari asosida amalga oshiriladi.
4. Aholi punktlarining shaharsozlik hujjatlari O‘zbekiston Respublikasining Shaharsozlik kodeksida belgilangan tartibda ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.
5. Obodonlashtirish bo‘yicha loyihalash hujjatlari shaharlar va tumanlarning arxitektura va qurilish boshqarmalari (bo‘limlari) tomonidan (keyingi o‘rinlarda arxitektura va qurilish bo‘yicha hududiy organlar deb ataladi) yoki loyihalash uchun litsenziyaga ega bo‘lgan tashkilotlar tomonidan, shahar va tumanlarning obodonlashtirish boshqarmalari buyurtmanomalari asosida ishlab chiqiladi.
Obodonlashtirish bo‘yicha loyihalash hujjatlari Qoraqalpog‘iston Respublikasi “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining, viloyatlar hamda Toshkent shahar arxitektura va qurilish bosh boshqarmalarining shaharsozlik kengashlari tomonidan tasdiqlanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
6. Obodonlashtirish bo‘yicha loyihalash hujjatlari O‘zbekiston Respublikasi standartlari hamda davlatlararo standartlar talablarini qondirishi va belgilangan tartibda ekspertizadan o‘tkazilishi kerak.
7. Obodonlashtirish ishlarining amalga oshirilishini nazorat qilish arxitektura va qurilish bo‘yicha hududiy organlarga yuklanadi.
8. Mahalliy davlat hokimiyati organlari obodonlashtirish ishlarini amalga oshirish bo‘yicha o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasining Shaharsozlik kodeksiga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, amaldagi normativ-huquqiy hujjatlarga hamda ushbu Qoidalarga amal qiladilar.
9. Aholi punktlari hududlarini obodonlashtirish masalalarini hal etish mahalliy davlat hokimiyati organlarining bevosita vazifasi hisoblanadi.
aholi punktlarining butun hududida, shu jumladan umumiy foydalaniladigan hududlarda, shuningdek aholi punktlari oralig‘idagi hududlarda obodonlashtirish ishlarini tashkil etish;
obodonlashtirish ishlarini arxitektura va qurilish normalari va qoidalariga qat’iy muvofiq ravishda, shuningdek shaharlar va aholi punktlarining tashqi qiyofasiga nisbatan zamonaviy talablarni hisobga olgan holda amalga oshirish;
obodonlashtirish obyektlaridan foydalanish va ularni saqlash ishlarini sanitariya normalari va qoidalariga muvofiq tashkil etish;
aholi bandligini, obodonlashtirish sohasidagi ishlarning samaradorligini oshirish uchun qo‘shimcha ish o‘rinlari va shart-sharoitlar yaratish;
11. Arxitektura va qurilish bo‘yicha hududiy organlar hududlarni obodonlashtirish ishlarini amalga oshirish jarayonida O‘zbekiston Respublikasining Shaharsozlik kodeksiga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, amaldagi normativ-huquqiy hujjatlarga, “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi hay’ati qarorlariga, viloyatlar, shaharlar, tumanlar hokimlarining qarorlariga belgilangan tartibda tasdiqlangan arxitektura va qurilish bo‘yicha hududiy organlar to‘g‘risidagi nizomlarga hamda ushbu Qoidalarga amal qiladilar.
Keyingi tahrirga qarang.
12. Shaharlar va tumanlarning, Qoraqalpog‘iston Respublikasi “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining, viloyatlar va Toshkent shahar arxitektura va qurilish bosh boshqarmalarining bosh arxitektorlari O‘zbekiston Respublikasi “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining vakolatli vakillari hisoblanadilar, ular:
Keyingi tahrirga qarang.
o‘z vakolatlari doirasida, obodonlashtirish boshqarmalari hamda mahalliy davlat hokimiyati organlari bilan hamkorlikda obodonlashtirish masalalari bo‘yicha ishlarni olib boradilar;
tasdiqlangan shaharsozlik hujjatlariga muvofiq mahalliy davlat hokimiyati organlariga tegishli tashkilotlar bilan birgalikda tayyorlangan, ko‘chalarni va umumiy foydalaniladigan avtomobil yo‘llarini rekonstruksiya qilish, ta’mirlashga, zarurat bo‘lganda yangilarini qurishga, obodonlashtirilishi va ko‘kalamzorlashtirilishi kerak bo‘lgan hududlarning shart-sharoitlaridan kelib chiqqan holda har xil daraxtlar va o‘simliklar turlarini o‘tqazishga taalluqli bo‘lgan takliflar va loyiha yechimlari kiritilishini ta’minlaydilar;
shaharsozlik hujjatlari va obodonlashtirish loyihalari asosida hokimliklar tomonidan tasdiqlangan ish rejalari amalga oshirilishini nazorat qiladilar hamda ularning bajarilishi yuzasidan mahalliy davlat hokimiyati organlariga ma’lumotlar tayyorlaydilar;
Qoraqalpog‘iston Respublikasi “Davarxitektqurilish” qo‘mitasi, viloyatlar va Toshkent shahar arxitektura va qurilish bosh boshqarmalari huzuridagi arxitektura va shaharsozlik kengashiga hududlarni obodonlashtirish loyihalarini ko‘rib chiqish hamda tasdiqlash uchun kiritadilar;
Keyingi tahrirga qarang.
hududlarni obodonlashtirish, ko‘kalamzorlashtirish, ko‘chalar bo‘ylab qurilgan binolarni rekonstruksiya qilish, dam olish hududlari va bog‘larini tashkil qilish bilan bog‘liq bo‘lgan shaharsozlik normalari va qoidalariga rioya etilishini nazorat qiladilar, shuningdek bajarilgan ishlar monitoringini olib boradilar;
o‘zboshimchalik bilan qurilgan imoratlarni, savdo tarmoqlari va boshqa obyektlarni joylashtirishda, shu jumladan muhandislik kommunikatsiyalari bo‘yicha sodir etilgan qonun buzilishlarini aniqlaydilar, qonun buzilishlari to‘g‘risidagi dalolatnomalarni rasmiylashtiradilar, ularni tegishli choralar ko‘rish uchun mahalliy davlat hokimiyati organlari huzurida tashkil etiladigan shaharsozlik hujjatlariga rioya etilishini nazorat qilish komissiyasiga kiritadilar.
Qoraqalpog‘iston Respublikasi “Davarxitektqurilish” qo‘mitasining, viloyatlar va Toshkent shahar arxitektura va qurilish bosh boshqarmalarining belgilangan tartibda tasdiqlangan aholi punktlarining bosh rejalarini, mukammal rejalashtirish loyihalarini va boshqa shaharsozlik hujjatlarini amalga oshirish yuzasidan o‘z vakolatlari doirasida chora-tadbirlar ko‘radilar.
Keyingi tahrirga qarang.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
13. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari balansida bo‘lgan obodonlashtirish obyektlarini saqlash va ulardan foydalanish Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy budjetlari mablag‘lari hisobiga shaharlar va tumanlarning obodonlashtirish boshqarmalari tomonidan amalga oshiriladi.
(13-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016-yil 26-apreldagi 122-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2016-y., 17-son, 176-modda)
14. Umumiy foydalaniladigan aholi punktlari yerlaridagi obyektlarni obodonlashtirish ishlarini tashkil etish ularni saqlash, mukammal, o‘rtacha va joriy ta’mirlashni nazarda tutadi.
15. Mukammal ta’mirlash ixtisoslashtirilgan pudrat tashkilotlari tomonidan, belgilangan tartibda tasdiqlangan loyiha-smeta hujjatlariga va aniq manzilli ro‘yxatlarga muvofiq olib boriladi hamda obodonlashtirish alohida obyektlarining asosiy texnik-foydalanish sifatlarini to‘liq tiklashni nazarda tutadi.
16. Joriy ta’mirlashda obodonlashtirish obyektlarining muddatidan oldin eskirishi va buzilishining oldini olish hamda ularni ish holatida saqlash bo‘yicha davriy tadbirlar amalga oshiriladi.
17. Obodonlashtirish obyektlarini yoki ularning elementlarini ta’mirlash muddatlari mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan shaharlar va tumanlar obodonlashtirish boshqarmalari bilan birgalikda amalga oshiriladigan ularning mavjud holatini har yili texnik jihatdan baholash asosida belgilanadi.
18. Shaharlar va tumanlarni ko‘kalamzorlashtirish elementlariga ko‘chalar, hiyobonlar, bulvarlar, mikrorayonlar, yodgorlik komplekslari va umumiy foydalaniladigan boshqa yashil zonalarga daraxt ko‘chatlari o‘tqazish kiradi.
19. Aholi punktlaridagi yashil daraxtlar funksional belgilariga ko‘ra quyidagi guruhlardan iborat bo‘ladi:
umumiy foydalaniladigan daraxtlar — bu parklar, hiyobonlar, stadionlar, ko‘cha va maydonlar, bulvarlar, shahardagi umumiy savdo va ma’muriy markazlar hamda jamoatchilik binolari yonidagi uchastkalardagi daraxtlardir;
cheklangan tarzda foydalaniladigan daraxtlar — selitep va sanoat imoratlarining ko‘kalamzorlashtirilgan hududlari — uy-joy hududlari, bolalar bog‘cha-yaslilari, maktablar, o‘quv yurtlari uchastkalaridagi daraxtlar, shuningdek cheklangan aholi soni foydalanadigan sanoat korxonalari daraxtlari;
maxsus maqsaddagi daraxtlar — kommunal-omborxona hududlari, sanitariya-himoya zonalari, shamol, suv va tuproqni himoya qiluvchi, ko‘chatzorlar, qabristonlardagi daraxtlar.
to‘liq rekonstruksiya qilish — ushbu obyektdagi barcha daraxtlarni hamda asosiy yoki barcha obodonlashtirish elementlarini o‘zgartirish;
qisman rekonstruksiya qilish — daraxtzorlar va yo‘l-so‘qmoq tarmoqlari umumiy maydonining 20 foizdan 50 foizgachasini tiklash;
tanlab rekonstruksiya qilish — daraxtzorlar umumiy maydonining 15 — 20 foizidan oshmaydigan daraxtzorlarning ayrim uchastkalarini ta’mirlash;
novlarning qoplash va mustahkamlash materialini almashtirgan holda bog‘ yo‘laklari va suv quvurlarini tiklash, quvurlarning 60 foizgachasini almashtirgan holda sug‘orish tarmoqlarini demontaj va montaj qilish, buzilgan novlarni tiklash;
qari daraxtlar butalarini yashartirish, daraxtlar tabiiy qarigan taqdirda daraxt va butalarni yangilash;
to‘siqlarni, daraxt tanalari atrofidagi panjara va karkaslarni, tirgaklar va narvonlarni, haykallar va ularning poydevorlarini, favvoralarni ta’mirlash, bo‘yash va tiklash;
gulli o‘simliklarning turlarini to‘liq almashtirgan holda gulzorlarni (bahor-yozgi va kuz-qishki gulli bezaklarni, gilamsimon gulzorlarni), ushbu obyektdagi gullarning 40 foizgachasini almashtirgan holda gullarning ko‘p yillik turlaridan iborat bo‘lgan gulzorlarni, maysali tuproqni almashtirib va o‘g‘itlar solgan holda maysazorlarni ta’mirlash;
qurib qolgan, qari hamda daraxt zararkunandalari va kasalliklari bilan kuchli zararlangan daraxtlarni kesib tashlash, mog‘orlagan o‘simliklarni olib tashlash, ko‘chatzorlardagi eski ona gullarni almashtirish. Issiqxona va ko‘chatzorlarni ta’mirlash (romlarni almashtirish, oynalash, isitish tizimlarini ta’mirlash, stellajlarni, parniklar romlarini o‘zgartirish, elektr yoritgichlarni, suv ajratgichlarni, mahalliy qozonxonalarni ta’mirlash).
21. Daraxtli uchastkalarni joriy ta’mirlash kichik maydonchalarda va kichik hajmlarda o‘tkaziladi hamda quyidagi ish turlaridan iborat bo‘ladi:
ayrim o‘simliklar nobud bo‘lganda va qariganda gulzorlarni tiklash, maysazorlar chetlarini o‘rish, kichik uchastkalardagi (payhon bo‘lgan, mashinalar o‘tib shikastlagan, suv yuvib ketgan) maysazorlarni tiklash;
o‘tlar, gullar urug‘larini sotib olib va ekib maysazorlar, gulzorlar, shaklli gulzorlarni barpo etish, ko‘p yillik, ikki yillik va bir yillik gul va buta ko‘chatlarini ushbu obyektdagi jami maydonning 10 foizigacha hajmda bittalab va qator qilib o‘tqazish;
bog‘-park anjomlari, inshootlar, bolalar asbob-anjomlari, o‘rindiqlar, kavaklar, so‘rilar, ayvonlar va boshqa tirgak devorlarni, parnik romlarini, stellajlarni, issiqxonaning isitish tizimini ta’mirlash, issiqxona va parniklarning alohida oynalangan romlarini almashtirish.
22. Daraxtlarni parvarish qilish o‘simliklarning yer usti, yer osti qismlarini parvarishlash, zararkunanda va kasalliklarga qarshi kurashish bo‘yicha agrotexnika tadbirlarini o‘z vaqtida o‘tkazishdan iborat bo‘ladi hamda quyidagi ish turlarini o‘z ichiga oladi:
daraxtlarni parvarish qilish — chimli yerlarni o‘rish, sug‘orish, ularga mexanik ishlov berish va tuproq to‘kish, yumshatish, chopish va tuproqning meliorativ holatini yaxshilash, begona o‘tlarga qarshi kurashish, o‘g‘itlar solish, o‘simliklarni kasallik va zararkunandalardan kimyoviy va biologik himoya qilish, uyalardagi, gultuvaklardagi tuproqni yumshatish hamda boshqa agrotexnika tadbirlari va ishlarini amalga oshirish.
23. Tashqi yoritish tarmoqlari elementlariga barcha turlardagi ko‘chalarni yoritish tayanchlari va yoritgichlari, trost tortgichlar, bajaruvchi punktlar va takroriy yoqish punktlari, osma tarmoqlar va kabel vositasida 1000 voltgacha elektr energiyasi uzatish tarmoqlari, dispetcherlik aloqasi, avtomatika va telemexanika apparatlari.
24. Tashqi yoritish bo‘yicha ishlarni tashkil etish ularni saqlash, mukammal va joriy ta’mirlash hamda foydalanishga doir boshqa ishlarni nazarda tutadi.
25. Tashqi yoritish tarmoqlarini mukammal ta’mirlash loyiha-smeta hujjatlari va belgilangan tartibda tasdiqlangan aniq manzilli ro‘yxatlarga muvofiq, ixtisoslashtirilgan pudrat tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi.
elektr lampalarini va ochiq yoritgichlardagi aks qaytaruvchilarni kompleks almashtirish, yoritgichlar, kronshteynlar, travers va tayanchlarning ushbu obyektdagi umumiy miqdorining ko‘pi bilan 20 foizini tekshirib ko‘rish va ta’mirlash;
elektr uskunalari, apparatlari, tarmoqlarini rejali-oldini olish jihatidan ta’mirlash va profilaktik sinab ko‘rish, havo va kabelli tarmoqlarni, erga ulash qurilmalarini, taqsimlovchi shchitlarni, avtomatika va telemexanika uskunalarini ta’mirlash va almashtirish;
tashqi yoritish tarmoqlarining barcha elementlarini sozlash va ishlashini tekshirib ko‘rish, boshqarish shkaflari, kronshteynlar, traverslar, oyoqchalar, tirgaklarni bo‘yash, yaroqsiz holga kelgan kabellar, simlar va yoritgichlarning ushbu obyektdagi umumiy miqdorining ko‘pi bilan 20 foizini almashtirish.
27. Tashqi yoritish tarmoqlarini saqlash va ulardan foydalanish ishlari yoritgichlardagi elektr lampalarni, ishdan chiqqan yorug‘lik tarqatgichlarni almashtirishni, yo‘llarda, yo‘lkalarda, hududlardagi yoritilganlik darajasini o‘lchashni, elektr asbob-uskunalarini profilaktik sinab ko‘rishni, taqsimlash tarmoqlaridagi kuchlanish va fazalar bo‘yicha yuklamalar darajasini tekshirishni, o‘z vaqtida yondirish va o‘chirishni, elektr energiyasini tejashni, tashqi yoritish elektr tarmoqlarining, asbob-uskunalar va inshootlarning soz holatdaligini nazorat qilish va texnik ko‘rikdan o‘tkazishni, elektr tarmoqlaridagi yoritish armaturasi va boshqa yoritishning texnik anjomlaridagi nosozliklarni tugatish tadbirlarini ishlab chiqish va joriy etishni nazarda tutadi.
28. Yo‘l-ko‘prik xo‘jaligi elementlariga ko‘chalarning yurish qismidagi yo‘l polotnosi, yo‘lkalar, bekat shiyponlari, yer osti o‘tish yo‘laklari, ko‘priklar va yo‘l o‘tkazgichlar, chetki to‘siqlar, suv ayirish tarmoqlari va boshqa inshootlar kiradi.
29. Yo‘l-ko‘prik xo‘jaligini mukammal va joriy ta’mirlash loyiha-smeta hujjatlariga hamda belgilangan tartibda tasdiqlangan aniq manzilli ro‘yxatlarga muvofiq, ixtisoslashtirilgan pudrat tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi.
yo‘l va yo‘laklarni toza va tartibli saqlash, kichik nosozliklarning oldini olish va bartaraf etish;
yuvish mashinalari yordamida chang, iflosliklar, qor, muzdan tozalash, yuvish, qoplama yuzasidagi mayda toshchalarni supurib yo‘qotish, suv yordamida sirpanchiqlikni yo‘qotish;
to‘siqlarni, signal stolbalarini vaqti-vaqti bilan ko‘zdan kechirish, nosoz elementlarni almashtirish va juz’iy ta’mirlash;
mustahkamlagichlarni qattiqlash, to‘siqlarni chang va iflosdan tozalash, yuvish, bo‘yash, avtopavilonlarni, bekat maydonchalarini toza saqlash, bo‘yalgan joylarni yuvish va tiklash, kichik buzilishlarni tuzatish, buzilgan detallarni almashtirish;
o‘tkazish yo‘llarini, yer osti tunnellarini toza saqlash, ba’zi kichik buzilishlarni, to‘shamalarni, suyangichlarni, bruslarni sozlash, boltlarni, ilgaklarni qattiqlash, konus mustahkamlagichlarni sozlash;
suyanchiqlar, to‘siqlar, pavilonlar, bekat maydonchalari, tonnellar, ko‘priklar va yo‘l belgilarini bo‘yash.
31. Irrigatsiya xo‘jaligi obyektlariga tuproqli va qoplamali sug‘orish tarmoqlari, gidrotexnika inshootlari, nasos stansiyalari, quduqlar, sug‘orish (yomg‘irlatib sug‘orish) quvurlari tarmoqlari kiradi.
32. Irrigatsiya ishlarini tashkil etish sug‘orish suvini ko‘kalamzorlashtirish obyektlariga yetkazishni va bir tekis taqsimlashni ta’minlaydigan irrigatsiya xo‘jaligi obyektlarini saqlashni, mukammal, joriy ta’mirlashni va boshqa ishlarni nazarda tutadi.
33. Irrigatsiya xo‘jaligini mukammal ta’mirlash asbob-uskunalarni almashtirgan holda irrigatsiya tizimi va inshootlarning ayrim elementlarini to‘liq tiklash ishlaridan iborat bo‘ladi va loyiha-smeta hujjatlariga hamda belgilangan tartibda tasdiqlangan aniq manzilli ro‘yxatlarga muvofiq amalga oshiriladi.
34. Gidrotexnika inshootlarining irrigatsiya xo‘jaligini joriy ta’mirlash quyidagi ish turlarini o‘z ichiga oladi:
ayrim uchastkalardagi kanallar, o‘zanlarni va irrigatsiya tarmoqlarini cho‘kindilardan, o‘tlar va daraxt-buta o‘simliklaridan tozalash, loyqalar, ayrim yopiq kollektorlar va drenajlarni balchiq yoki temir qoldiqlaridan tozalash, filtrlovchilar, so‘rg‘ichlar, tindirgichlar va boshqa inshootlarni tozalash, inshootlarni, kanal va yo‘llarning alohida uchastkalarini, kanallarning nishablari va tubini mustahkamlagichlarni ta’mirlash;
suv chiqarish inshootlarini va yo‘llarning kesib o‘tish joylaridagi quvurlar og‘zini qisman ta’mirlash va tiklash, kanallar o‘zanlari va suv o‘lchash postlari, kuzatish quduqlari, qirg‘oq belgilaridagi deformatsiyalarni sozlash, to‘g‘onlarning ayrim elementlarini (tambalarni, suv ko‘tarish moslamalarini, xizmat ko‘priklarini, suv chiqargich va suv tozalagichlarning ayrim qismlarini) ta’mirlash, tambalar va shlyuzlarning metall qismlarini bo‘yash.
daraxtzorlarni sug‘orish, suv tarmoqlarini vaqti-vaqti bilan tozalash, o‘simlik qoldiqlarini yo‘qotish, o‘tlarni o‘rish hamda boshqa balchiq va aralashmalarni yo‘qotish;
irrigatsiya tizimlari inshootlarini o‘simliklarning o‘sish davriga tayyorlash, sug‘orish, yomg‘irlatib sug‘orish quvurlari tarmoqlarini konservatsiya qilish;
36. Drenaj ishlarini tashkil etish drenaj xo‘jaligini saqlashni, uni mukammal, joriy ta’mirlashni va undan foydalanish bo‘yicha boshqa ishlarni nazarda tutadi.
o‘zanni chuqurlashtirgan va to‘g‘rilagan holda mexanizatsiya vositasida tozalash, teshikli quvurlar qismlarini almashtirish, qo‘shimcha kuzatish quduqlari qurish, yopiq kollektorlarni ildizlar va boshqa predmetlardan tozalash va ularni yo‘qotish bo‘yicha g‘ovvoslik ishlarini bajarish;
vertikal suv pasaytirish quduqlarini, vertikal va gorizontal drenaj tarmoqlarini, kollektorlarni ta’mirlash, ishdan chiqqan drenaj liniyalarini va kollektorlarning ayrim tizimlarini tozalash yoki to‘liq qayta joylashtirish;
mukammal ta’mirlash ixtisoslashtirilgan pudrat tashkilotlari tomonidan, loyiha-smeta hujjatlariga va belgilangan tartibda tasdiqlangan aniq manzilli ro‘yxatlarga muvofiq amalga oshiriladi.
38. Drenaj obyektlaridan foydalanish inshootlarning ishlashini doimiy nazorat qilishni, rejali-oldini olish ishlarini bajarishni, joriy ta’mirlashni, liniya inshootlarini tozalash va vaqti-vaqti bilan ko‘zdan kechirishni, sizot suvlar sathini nazorat qilish va zarur darajada saqlashni o‘z ichiga oladi.
39. Obodonlashtirish obyektlarini sanitariya jihatidan tozalash tizimiga tashqarini tozalash — hovli hududlarini, ko‘chalarni va umumiy foydalaniladigan joylarni tozalash kiradi, bular yozgi tozalashga (supurib-sidirish, yuvish, changlarni yo‘qotish) va qishki tozalashga (qorni, muzlagan joylarni yo‘qotish) bo‘linadi.
Oldingi tahrirga qarang.
40. Shaharlar, tuman markazlari, shahar posyolkalari va qishloq aholi punktlarida sanitariya qoidalari, normalari va gigiyena normativlari hamda ekologik talablarga muvofiq, qattiq maishiy chiqindilarni to‘plash, olib chiqib ketish, joylashtirish, saqlash, tashish, utilizatsiya qilish, zararsizlantirish, shuningdek, suyuq maishiy chiqindilarni olib chiqib ketish va tashishni o‘z ichiga olgan tadbirlar majmuini nazarda tutuvchi hududlarni tozalash, chiqindilar bilan bog‘liq ishlarni amalga oshirish sohasida xizmat ko‘rsatishga ixtisoslashgan tashkilotlar tomonidan amalga oshiriladi.
(40-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2019-yil 6-fevraldagi 95-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 07.02.2019-y., 09/19/95/2583-son)
Oldingi tahrirga qarang.
41. Qabristonlar bevosita tuman, shahar davlat hokimiyati organlari tasarrufida bo‘ladi, ularni zarur holatda saqlash va obodonlashtirish vazifasi ularga yuklanadi.
Qabristonlarni obodonlashtirish obyektlarini saqlash va ulardan foydalanishga, dafn etish xizmatlari ko‘rsatishga doir bevosita faoliyat mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan ta’sis etiladigan tumanlar (shaharlar) obodonlashtirish boshqarmalari (fuqarolik xizmati ko‘rsatish boshqarmalari) tomonidan amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
42. Qabristonlarni obodonlashtirish, mukammal va joriy ta’mirlash, ularni zarur holatda saqlash, mablag‘larni xarajatlarning alohida moddasi bo‘yicha ajratgan holda, Qoraqalpog‘iston Respublikasi budjeti, viloyatlar va Toshkent shahar mahalliy budjetlari mablag‘lari hisobiga amalga oshiriladi. Bunda go‘rkovlar va marosim xizmatlari ko‘rsatuvchi xodimlar ta’minoti mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan belgilanadigan tariflar bo‘yicha ko‘rsatiladigan pulli xizmatlar uchun aholidan tushadigan mablag‘lar hisobiga amalga oshiriladi.
(42-bandning birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2016-yil 26-apreldagi 122-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2016-y., 17-son, 176-modda)
Qabristonlarni saqlash va obodonlashtirish uchun yuridik va jismoniy shaxslarning xayr-ehsonlaridan ham foydalaniladi.
Qabristonlarni obodonlashtirish fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari ko‘magida hashar yo‘li bilan ham amalga oshirilishi mumkin.
Qabristonlar hududini obodonlashtirish elementlariga qabristonlar hududini to‘siq bilan o‘rash, dafn joylari, yashil o‘simliklar, o‘tish joylari, xiyobonlar, yo‘llar va yo‘lkalar, xo‘jalik hovlilari, ma’muriy binolar va yordamchi imoratlar, muhandislik inshootlari va boshqalar kiradi.
Qabristonlar hududi to‘siqlar bilan o‘raladi hamda o‘zaro yo‘llar va xiyobonlar bilan bo‘lingan, tartib raqamlari qo‘yilgan sektorlarga, uchastkalarga bo‘linadi.
(VI bo‘limning 7-paragrafi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 4-apreldagi 101-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2011-y., 14-son, 138-modda)
43. Yuridik va jismoniy shaxslar — aholi punktidagi binolar va inshootlarning mulkdorlari yoki foydalanuvchilari, shu jumladan ijarachilari o‘zlariga biriktirilgan yer uchastkasi hududida obodonlashtirish ishlari amalga oshirilishi uchun mas’ul hisoblanadilar.
binolar va inshootlarning tashqi qiyofasini qoniqarli saqlanishini ta’minlaydilar hamda zaruriyatga ko‘ra binolar va inshootlarning tashqi ko‘rinishini (fasadlarini ta’mirlash) arxitektura va qurilish bo‘yicha hududiy organlar bilan kelishgan holda o‘zgartirishi mumkin;
Oldingi tahrirga qarang.
binolar va inshootlarga tutashgan (ajratilgan) yer uchastkalarida obodonlashtirish ishlarini amalga oshiradilar, ko‘kalamzorlashtirish hududlarida daraxtlar va gullar o‘tqazishni va sug‘orishni, ularni parvarish qilishni ta’minlaydilar. Daraxtlar kasallanishining oldini olish, daraxtlarni butash, ularga shakl berish, oqlash ishlarini tashkil qiladilar.
(44-bandning uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2011-yil 2-noyabrdagi 294-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2011-y., 45-46-son, 470-modda)
hududning odamlar o‘tadigan qismlari atrofida qurilish materiallari bo‘laklari, asbob-uskunalar, qurilish chiqindilari va maishiy chiqindilar to‘planishining, yo‘l chekkalarining, o‘tish joylarining va yo‘laklarning ifloslanishining oldini oladilar;
qurilish ishlarini bajarish jarayonida estetik ko‘rinishni ta’minlash va xavfsizlik texnikasiga rioya etish maqsadida qurilish maydonchalari atrofining sifatli o‘ralishini ta’minlaydilar;
yer osti va yer usti muhandislik tarmoqlarining texnik holatini texnik shartlarda belgilangan tartibda qoniqarli saqlaydilar.
45. Aholi punktlarining umumiy foydalaniladigan yerlarida imoratlar va inshootlar barpo etishga faqat yerlardan foydalanishning belgilangan maqsadlariga muvofiq ruxsat etiladi.
46. Aholi punktlarining umumiy foydalaniladigan yerlaridan uchastkalar, yo‘llar va ariq tarmoqlaridan tashqari, yuridik va jismoniy shaxslarga yengil tipdagi imoratlar va inshootlar (savdo palatkalari, do‘konchalari, reklama inshootlari) qurish uchun ijara shartlarida vaqtinchalik foydalanishga mahalliy davlat hokimiyati organlari ruxsati bilan berilishi mumkin.
47. Zarur darajada bo‘lmagan va belgilangan standartlarga javob bermaydigan reklama vositalarini o‘rnatish, shu jumladan e’lonlar va afishalarni ushbu maqsadlar uchun ruxsat etilmagan va mo‘ljallanmagan joylarda osib qo‘yish taqiqlanadi.
48. Yuridik va jismoniy shaxslar obodonlashtirish ishlarini amalga oshirishdan bosh tortganlik yoki obodonlashtirish qoidalarini buzganlik uchun qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka tortiladilar.