LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 22-fevraldagi 87-sonli “O‘zbekiston Respublikasi Hukumatining o‘z ahamiyatini yo‘qotgan ayrim qarorlarini o‘z kuchini yo‘qotgan deb hisoblash to‘g‘risida (O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘z ahamiyatini yo‘qotgan qonunchilik hujjatlarini qayta ko‘rib chiqish tizimini joriy etish orqali mamlakatda ishbilarmonlik muhitini yaxshilash chora-tadbirlari to‘g‘risida” 2020-yil 27-sentabrdagi PF-6075-son Farmoni)”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
Vazirlar Mahkamasi qayd etadiki, keyingi yillarda O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va Hukumatining qishloq xo‘jaligi ekinlarining payhon qilinishiga qarshi kurashishni tashkil etish va kuchaytirishga yo‘naltirilgan chora-tadbirlar kompleksini nazarda tutuvchi bir qator hujjatlari qabul qilindi. Qonun hujjatlarida qishloq xo‘jaligi ekinzorlarining payhon qilinishiga yo‘l qo‘ygan shaxslarga nisbatan ma’muriy va jinoiy javobgarlik belgilangan.
Biroq huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan o‘tkazilayotgan monitoring va tekshirishlar natijalari shuni ko‘rsatmoqdaki, ko‘rilayotgan chora-tadbirlarga qaramay ekinzorlarning payhon va nobud qilinishining ko‘plab holatlari hanuzgacha davom etmoqda, bu don va boshqa qishloq xo‘jaligi mahsulotlari hosilining ko‘plab nobud bo‘lishiga olib kelmoqda. Masalan, o‘tgan davrda qishloq xo‘jaligi ekinlari 2008-yil hosilining payhon va nobud qilinishiga doir 1600 tadan ziyod holat aniqlandi. Bunday holatlar Kasbi, Navbahor, Karmana, Mirzacho‘l, Yangiobod, Taxtako‘pir, Shovot, Pastdarg‘om, Yuqori Chirchiq, Sardoba, G‘ijduvon, Pop, Bo‘z, Oxunboboyev, Qiziriq tumanlari va boshqa bir qator tumanlarda ayniqsa keng tarqalgan.
Bularning hammasi qishloq xo‘jaligi korxonalari, fermer xo‘jaliklari rahbarlari va boshqa yerdan foydalanuvchilar tomonidan ushbu tadbirlarning muhimligini to‘liq anglab yetmaslik va ularga yetarli baho bermaslik, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va tumanlar hokimliklari, Qishloq va suv xo‘jaligi vazirligi, huquqni muhofaza qilish organlari, shuningdek fermer xo‘jaliklari hamda boshqa yerdan foydalanuvchilar tomonidan zarur darajada va ta’sirchan chora-tadbirlar ko‘rilmayotganligi natijasida sodir bo‘lmoqda.
Mavjud kamchiliklarni bartaraf etish, qishloq xo‘jaligi ekinzorlari payhon qilinishi holatlarining oldini olish hamda ularni bartaraf etish ishlari samaradorligini oshirish va faollashtirish maqsadida Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va tumanlar hokimliklari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarining, qishloq xo‘jaligi korxonalari va fermer xo‘jaliklari rahbarlarining ekinzorlar payhon qilinishiga qarshi kurashish bo‘yicha qabul qilingan qarorlarni bajarishga doir ishlari nihoyatda qoniqarsiz deb e’tirof etilsin.
bir hafta muddatda chorva mollarini ekinzorlarda o‘tlatish va haydab o‘tkazish, avtotransport vositalari, qishloq xo‘jaligi texnikasining ular orqali o‘tishi holatlariga hamda ekinzorlarning payhon va nobud qilinishiga olib keladigan boshqa qoidabuzishlarga qarshi kurashishni kuchaytirish bo‘yicha kechiktirib bo‘lmaydigan chora-tadbirlar kompleksini ishlab chiqsinlar va tasdiqlasinlar;
ekinlarning payhon va nobud qilinishi holatlari sodir etilishi mumkin bo‘lgan qishloq xo‘jaligi ekin maydonlari atrofini to‘sish bo‘yicha zarur chora-tadbirlar ko‘rsinlar;
ekinzorlar ko‘plab payhon qilingan joylarda, yerdan foydalanuvchilarni jalb etgan holda kuzatish postlari tashkil qilsinlar. Dala nazoratchilari ish samaradorligini oshirsinlar, ularga xo‘jaliklar tomonidan ekin maydonlarini aylanib chiqishlari uchun zarur miqdorda miniladigan otlar ajratilishini ta’minlasinlar;
chorva mollarining faqat maxsus ajratilgan joylarda o‘tlatilishi ustidan qat’iy nazorat o‘rnatsinlar, ularning ekin maydonlari chetlarida o‘tlatilishini qat’iyan taqiqlasinlar;
ichki ishlar organlarining vakillari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari bilan birgalikda, jamoatchilikning sa’y-harakatlari bilan qishloq xo‘jaligi korxonalari va fermer xo‘jaliklari rahbarlari tomonidan ekinzorlarning payhon bo‘lishi holatlarini aniqlash va bunday qoidabuzishlarning oldini olish bo‘yicha muntazam reydlarni tizimli asosda tashkil etsinlar;
ekinzorlarning payhon va nobud qilinishi holatlari aniqlangan taqdirda chorva mollari, avtotransport, qishloq xo‘jaligi texnikasi yoki ekinzorlarni payhon va nobud qilishning boshqa vositalari egalarini aniqlash yuzasidan tezkor chora-tadbirlar ko‘rsinlar hamda ularga nisbatan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan jinoiy javobgarlikkacha bo‘lgan javobgarlik choralarini ko‘rish uchun materiallarni tegishli organlarga taqdim etsinlar.
3. Joylarda qishloq xo‘jaligi ekinzorlarining payhon qilinishiga qarshi kurashish bo‘yicha ishlarni tashkil etish yuzasidan shaxsiy javobgarlik Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi Raisi, viloyatlar hokimlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi ichki ishlar vaziri, ichki ishlar viloyatlar boshqarmalari va tumanlar bo‘limlari boshliqlari, shuningdek tegishli tumanlar hokimlari zimmasiga yuklansin.
4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005-yil 3-martdagi PQ-22-son qaroriga muvofiq, ekinzorlar payhon qilingan joyda ushlangan chorva mollarining fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlariga topshirilishi hamda ular faqat chorva mollari egasiga nisbatan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ma’muriy jazo choralari qo‘llangandan so‘ng va yetkazilgan zarar to‘liq undirib olingandan keyin qaytarib berilishi ma’lumot uchun qabul qilinsin.
ekinzorlar payhon qilinishining oldini olish bo‘yicha kechiktirib bo‘lmaydigan tashkiliy-profilaktika tadbirlarini amalga oshirsin, profilaktika ishlarini amalga oshirish uchun tegishli postlar tashkil qilsin, ekinzorlar payhon qilinishining har bir holati bo‘yicha aybdor shaxslarga nisbatan amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq qat’iy javobgarlik choralarini qo‘llasin;
tegishli bo‘linmalar va xizmatlar sa’y-harakatlarini ushbu holatlar sodir bo‘lishiga qarshi faol kurashishga safarbar etsin;
ekinzorlarning saqlanishini ta’minlashga yo‘naltirilgan qonun hujjatlarining bajarilishi yuzasidan nazoratni kuchaytirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar ko‘rish;
ekinzorlarning saqlanishini ta’minlash bo‘yicha zarur chora-tadbirlar ko‘rmagan xo‘jalik rahbarlari va boshqa mansabdor shaxslarni qonun hujjatlariga muvofiq javobgarlikka tortish tavsiya qilinsin.
O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, Qishloq xo‘jaligi vazirligi, “Mahalla” respublika jamg‘armasi, Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar hokimliklari bilan birgalikda, tumanlar hokimliklarini, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlarini, huquqni muhofaza qilish organlari rahbarlarini jalb etgan holda, ekinzorlarning payhon va nobud qilinganligi uchun javobgarlik to‘g‘risida amaldagi qonun hujjatlarini targ‘ib qilish bo‘yicha keng tushuntirish ishlarini amalga oshirsin;
(7-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 7-dekabrdagi 995-sonli qarori tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 10.12.2018-y., 09/18/995/2287-son)
bir oy muddatda manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda Vazirlar Mahkamasiga ekinzorlarning payhon va nobud qilinganligi uchun javobgarlikni kuchaytirish yuzasidan takliflar kiritsin.
8. O‘zbekiston milliy teleradiokompaniyasi, O‘zbekiston Milliy axborot agentligi va boshqa ommaviy axborot vositalari qishloq xo‘jaligi ekinzorlari payhon qilinishining oldini olish va ushbu holatlarga qarshi kurashish bo‘yicha amalga oshirilayotgan ishlarning matbuot, radio va televideniye orqali muntazam yoritilishini ta’minlasinlar.
9. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining Qishloq va suv xo‘jaligi, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini qayta ishlash hamda iste’mol tovarlari masalalari axborot-tahlil departamentiga hamda O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vaziri B.A. Matlyubov zimmasiga yuklansin.