Qayd etib o‘tilsinki, respublikada baholash faoliyatini amalga oshirish uchun zarur qonuniy-huquqiy baza shakllantirilgan, uni faol rivojlantirish uchun iqtisodiy rag‘batlantirish vositalari yaratilgan, litsenziyalar berish tartibi sezilarli darajada soddalashtirilgan.
Ayni vaqtda baholovchi tashkilotlarning amaliy faoliyati o‘sib borayotgan zamonaviy talablarni qoniqtirmayapti. Baholash ishlari bir qator hollarda yuzaki va past professional darajada o‘tkazilmoqda, xususiylashtiriladigan obyektlarning haqiqiy qiymati va ko‘rsatiladigan xizmatlarning sifati xolisona baholanishi uchun baholovchi tashkilotlarning zarur darajadagi mas’uliyati ta’minlab berilmayapti.
“Baholash faoliyati to‘g‘risida” O‘zbekiston Respublikasining Qonuniga muvofiq va mustaqil baholash tizimini yanada rivojlantirish, baholash xizmatlarining professional saviyasi hamda sifatini oshirish, baholovchi tashkilotlar faoliyatini tartibga solishning samarali usullarini tatbiq etish, baholash ishlarining natijalari va xolisligi bo‘yicha ularning mas’uliyatini kuchaytirish maqsadida:
1. O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi tomonidan baholovchi tashkilotlar faoliyatini ta’minlash sohasida, eng avvalo, baholash ishlarini tartibga soluvchi standartlar va boshqa me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish hamda tatbiq etish, bajarilayotgan baholash ishlarining xolisligi va sifati ustidan nazorat o‘rnatish masalalarida olib borilayotgan ishlar qoniqarsiz deb topilsin.
2. Belgilansinki, 2008-yilning 1-iyulidan baholash faoliyati faqat yuridik shaxslar tomonidan amalga oshiriladi.
qimmatbaho qog‘ozlar, ulushlar, intellektual mulk obyektlari va boshqa nomoddiy aktivlardan tashqari ko‘char mol-mulkni baholovchi tashkilotlar — eng kam oylik ish haqining kamida 1500 barobariga teng miqdorda ustav kapitaliga, shuningdek shtatida kamida ikkita baholovchiga ega bo‘lishi;
mulkiy kompleks sifatidagi korxonadan tashqari ko‘chmas mulkni baholovchi tashkilotlar — eng kam oylik ish haqining kamida 2000 barobariga teng miqdorda ustav kapitaliga, shuningdek shtatida kamida uchta baholovchiga ega bo‘lishi;
biznesni (mulkiy kompleks sifatidagi korxonani, barcha turdagi moddiy va nomoddiy aktivlarni) baholovchi tashkilotlar — eng kam oylik ish haqining kamida 2500 barobariga teng miqdorda ustav kapitaliga, shuningdek shtatida kamida to‘rtta baholovchiga ega bo‘lishi shartligi belgilab qo‘yilsin.
Keyingi tahrirga qarang.
Amalda faoliyat yurituvchi baholovchi tashkilotlar 2008-yilning 1-sentabrigacha bo‘lgan muddatda Baholovchi tashkilotlar va baholovchilar to‘g‘risidagi nizomda belgilangan ustav kapitali miqdorlari to‘ldirilishi hamda faoliyatni tashkil etish va litsenziya shartlari bo‘yicha majburiy talablar bajarilishini ta’minlasin.
4. Qoraqalpog‘iston Respublikasi Vazirlar Kengashi, viloyatlar va Toshkent shahar hokimliklari, O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi:
2008-yilning 1-sentabrigacha Baholovchi tashkilotlar va baholovchilar to‘g‘risidagi Nizomning talab va shartlariga to‘liq javob beruvchi amaldagi baholovchi tashkilotlarni belgilangan tartibda qaytadan ro‘yxatga olsin va baholash faoliyatini amalga oshirish uchun ularga yangi nusxadagi litsenziyalar bersin;
Davlat soliq qo‘mitasi bilan birgalikda 2008-yilning 1-sentabridan boshlab Baholovchi tashkilotlar va baholovchilar to‘g‘risidagi nizomning talab va shartlariga javob bermaydigan baholovchi tashkilotlar faoliyatini belgilangan tartibda to‘xtatish choralarini ko‘rsin.
O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi bilan birgalikda ikki oy muddatda sud organlari so‘rovnomalariga ko‘ra bahsli vaziyatlarda baholanuvchi obyektlarni baholash materiallarini ekspertizadan o‘tkazish bo‘yicha ekspert komissiyasi tashkil etilishini nazarda tutgan holda, baholash to‘g‘risidagi hisobotlar haqqoniyligini ekspertizadan o‘tkazishni tashkil etish tartibi to‘g‘risida belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin;
baholovchining malaka sertifikatini olish uchun malaka imtihonlarini o‘tkazishda ochiqlik va xolislikni ta’minlovchi tartib-qoidalarni takomillashtirish chora-tadbirlarini ko‘rsin.
6. O‘zbekiston Respublikasi Davlat mulki qo‘mitasi, Adliya vazirligi boshqa manfaatdor vazirliklar va idoralar bilan birgalikda bir oy muddatda:
qonun hujjatlariga ushbu qarordan kelib chiqadigan o‘zgartish va qo‘shimchalar to‘g‘risida Vazirlar Mahkamasiga takliflar kiritsin;
vazirlik va idoralarning me’yoriy hujjatlari mazkur qaror talablariga mos ravishda muvofiqlashtirilishini ta’minlasin.
7. Ushbu qarorning ijrosini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining birinchi o‘rinbosari R.S. Azimov zimmasiga yuklansin.
1. Ushbu Nizom “Baholash faoliyati to‘g‘risida”, “Faoliyatning ayrim turlarini litsenziyalash to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga muvofiq ishlab chiqilgan hamda baholash faoliyatini amalga oshiruvchi tashkilotlarning (keyingi o‘rinlarda baholovchi tashkilotlar deb ataladi) maqomi, vazifalari, huquqlari, majburiyatlari va javobgarligini belgilaydi.
2. Baholash faoliyati deyilganda baholovchi tashkilotning baholash obyekti qiymatini belgilashga yo‘naltirilgan faoliyati tushuniladi.
3. Baholovchi tashkilot baholash faoliyatini amalga oshirish uchun litsenziyaga, o‘z nomi yozilgan muhrga, mustaqil balansga, banklarda hisob raqamlariga ega bo‘lgan yuridik shaxs hisoblanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Agar baholovchi baholovchi tashkilotning shtatida tursa yoki baholovchi tashkilot u bilan fuqarolik-huquqiy shartnoma tuzgan bo‘lsa, u baholovchi tashkilot tomonidan baholashni o‘tkazishga jalb etilishi mumkin.
5. Baholovchi tashkilot o‘z faoliyatida O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasiga, O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga, O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi qarorlari va boshqa hujjatlariga, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlariga, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari va farmoyishlariga, boshqa normativ hujjatlarga, shuningdek ushbu Nizomga amal qiladi.
6. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tashkil etilgan davlat unitar korxonalari va muassasalari baholash faoliyatini, agar baholash faoliyatini amalga oshirish ularni tashkil etish to‘g‘risidagi hujjatlarda nazarda tutilgan bo‘lsa, tegishli litsenziya olmasdan amalga oshirishga haqlidir. Ushbu qoida ko‘rsatib o‘tilgan korxonalar va muassasalarni litsenziya talablari va shartlarini, shuningdek faoliyatning litsenziyalanayotgan turlarini litsenziyalash bilan bog‘liq bo‘lgan, qonun hujjatlariga muvofiq qo‘yiladigan boshqa talablarni bajarishdan ozod qilmaydi.
Keyingi tahrirga qarang.
baholovchilar tomonidan baholash faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini nazorat qilish va ularning kasbiy saviyasini oshirish uchun zarur shart-sharoitlar yaratish.
obyektni baholashni amalga oshirishda buyurtmachidan hujjatlardan foydalanishning ta’minlanishini talab qilish, ushbu baholash uchun zarur bo‘lgan tushuntirishlar va qo‘shimcha ma’lumotlar olish;
uchinchi shaxslardan obyektni baholash uchun zarur bo‘lgan axborotni so‘rab olish. Ko‘rsatib o‘tilgan axborotni berishning rad etilishi baholashning haqqoniyligiga jiddiy ta’sir qilgan taqdirda baholovchi buni baholash to‘g‘risidagi hisobotda ko‘rsatadi;
baholashni amalga oshirishda qatnashish uchun baholovchilarni va boshqa mutaxassislarni belgilangan tartibda jalb etish;
buyurtmachi tomonidan shartnoma shartlari buzilgan, baholash obyekti to‘g‘risidagi zarur axborotning taqdim etilishi yoxud shartnomaga muvofiq ish sharoitlari ta’minlanmagan hollarda baholashni amalga oshirishni rad etish;
baholash faoliyati sohasida ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish va ularning natijalarini ommalashtirish.
Baholovchi tashkilotlar tomonidan ushbu Nizomda nazarda tutilmagan xizmatlar ko‘rsatilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Baholovchi tashkilotlar qonun hujjatlariga va baholash bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomaga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.
baholash faoliyatini amalga oshirishda litsenziya talablariga va qonun hujjatlarida belgilangan shartlarga rioya qilish;
Keyingi tahrirga qarang.
baholash ishlarini amalga oshirish uchun shartnoma tuzishdan oldin buyurtmachi talabiga ko‘ra baholash faoliyatini amalga oshirish huquqi uchun litsenziyani, baholovchi (baholovchilar)ning malaka sertifikatini ko‘rsatish;
Keyingi tahrirga qarang.
baholash faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida belgilangan xolisona baholashga to‘sqinlik qiladigan vaziyatlar vujudga kelganligi oqibatida o‘zining baholashni amalga oshirishda qatnasha olmasligi to‘g‘risida buyurtmachiga xabar qilish;
buyurtmachining so‘roviga ko‘ra baholash faoliyatini reglamentlovchi qonun hujjatlari talablari to‘g‘risidagi axborotni taqdim etish;
mol-mulkni baholash jarayonida aniqlangan uning mansabdor shaxslari va boshqa xodimlari tomonidan zarar yetkazilishi, shuningdek qonunchilikning buzilishi holatlari to‘g‘risida mulkdorga va (yoki) buyurtmachiga xabar qilish;
amalga oshirilgan baholash ishlarining natijalari bo‘yicha baholash to‘g‘risidagi hisobotlar nusxalarining baholash tashkilotida uch yil mobaynida saqlanishini ta’minlash;
baholovchilarning professional birlashmalari so‘roviga ko‘ra baholovchi tashkilotlar reytingini baholash uchun axborot taqdim etish.
Baholovchi tashkilotlar qonun hujjatlariga va baholash bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatish to‘g‘risidagi shartnomaga muvofiq boshqa majburiyatlar ham olishi mumkin.
10. Baholovchilar nazorat qiluvchi yoki huquqni muhofaza qiluvchi organlar tomonidan o‘tkaziladigan tekshirishlarda va boshqa tadbirlarda faqat baholovchi tashkilotlar bilan nazorat organlari yoki huquqni muhofaza qilish organlari o‘rtasida tuzilgan shartnomalar asosidagina mutaxassislar sifatida qatnashishlari mumkin.
11. Baholovchining malaka sertifikati jismoniy shaxsga, agar u baholovchi tashkilot shtatida tursa yoki agar baholovchi tashkilot tomonidan u bilan fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma tuzilgan bo‘lsa, baholashni amalga oshirish huquqini beradi.
Oldingi tahrirga qarang.
12. Baholovchining malaka sertifikati talabgor tomonidan malaka imtihoni muvaffaqiyatli topshirilgan taqdirda O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan beriladi. Malaka imtihonini tashkil etish, o‘tkazish va uning natijalarini rasmiylashtirish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan belgilanadi.
(12-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
a) oliy iqtisodiy, yuridik yoki texnik ma’lumotga, baholovchi yoki baholovchining yordamchisi lavozimida so‘nggi besh yilda kamida bir yil ish stajiga ega bo‘lish;
yoxud oliy ma’lumotga, so‘nggi besh yilda mol-mulkni baholashda baholovchi yoki baholovchining yordamchisi lavozimida kamida ikki yil ish stajiga ega bo‘lishi.
Bunda xorijiy davlatlarda olingan oliy ma’lumot yoki ilmiy daraja belgilangan tartibda O‘zbekiston Respublikasidagi ma’lumotga ekvivalent deb e’tirof etilgan taqdirda e’tiborga olinadi;
Oldingi tahrirga qarang.
b) baholovchilarning professional birlashmalari takliflari hisobga olingan holda O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan belgilangan tartibda tasdiqlanadigan dastur bo‘yicha baholovchilar tayyorlash markazlarida maxsus o‘quvdan o‘tganlik to‘g‘risidagi sertifikatning mavjudligi, o‘quv tugagan paytdan boshlab hujjatlar topshirilgungacha o‘tgan vaqt bir yildan oshmagan taqdirda.
(13-bandning “b” kichik bandi birinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
Baholovchining xalqaro sertifikatiga ega bo‘lgan talabgorlar baholovchilar tayyorlash markazlarida maxsus o‘quvdan o‘tmasdan malaka imtihoni topshirishga qo‘yiladi.
14. Baholovchining malaka sertifikati 5 yil muddatga beriladi va uning amal qilish muddati besh yillik muddatlarga uzaytirilishi mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
15. Malaka sertifikatiga ega bo‘lgan har bir baholovchi malaka sertifikati olingan yildan keyingi yildan boshlab har yili baholovchilarning professional birlashmalari takliflari hisobga olingan holda O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan belgilangan tartibda tasdiqlanadigan malaka oshirish dasturlari bo‘yicha kamida 40 soatlik malaka oshirish kurslaridan o‘tishi shart.
(15-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
16. Malaka sertifikati berilganligi (malaka imtihonidan o‘tganlik) va malaka sertifikatining amal qilish muddati uzaytirilganligi uchun talabgor (baholovchi) eng kam oylik ish haqining bir baravari miqdorida yig‘im to‘laydi. Dublikatni qayta rasmiylashtirganlik va berganlik uchun eng kam oylik ish haqining 50 foizi miqdorida yig‘im to‘lanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Oldingi tahrirga qarang.
Ko‘rsatib o‘tilgan mablag‘lar O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasining budjetdan tashqari jamg‘armasiga o‘tkaziladi va ulardan malaka imtihonlarini o‘tkazish hamda baholovchining malaka sertifikatlarini rasmiylashtirish bilan bog‘liq xarajatlarni qoplash uchun foydalaniladi.
(16-bandning ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
17. Baholovchining malaka sertifikatiga ega bo‘lmagan va baholovchining baholashni amalga oshirish bilan bog‘liq topshiriqlarini bajaradigan jismoniy shaxs, baholash hisobotini hamda baholashni amalga oshirish bilan bog‘liq boshqa rasmiy hujjatlarni imzolash huquqisiz, baholovchining yordamchisi bo‘lishi mumkin.
Baholovchi yordamchisining mehnat shartlari baholovchi tashkilot bilan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda tuzilgan mehnat shartnomasida belgilanadi.
Baholovchining yordamchisi baholash vaqtida o‘zi olgan maxfiy ma’lumotlarning oshkor qilinmasligi uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javob beradi.
Baholovchining yordamchisi sifatida ishlangan vaqt baholovchining malaka sertifikatini olish uchun zarur bo‘lgan ish stajiga qo‘shiladi.
18. Baholovchi tashkilotlar o‘z faoliyatida mustaqildir va har qanday tashkiliy-huquqiy shaklda tashkil etilishi va o‘z faoliyatini amalga oshirishi mumkin, ochiq aksiyadorlik tashkiloti bundan mustasno. Baholovchi (baholovchilar) faqat bitta baholovchi tashkilotning muassisi bo‘lishi mumkin.
Davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari tomonidan baholash faoliyatini amalga oshirish, agar qonun hujjatlarida boshqacha qoida belgilanmagan bo‘lsa, taqiqlanadi.
Baholovchi tashkilotlar vazirliklar, davlat qo‘mitalari, idoralar hamda boshqa davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlari tomonidan tashkil etilishi mumkin emas, qonun hujjatlarida belgilangan hollar bundan mustasno.
qimmatbaho qog‘ozlar, ulushlar, intellektual mulk obyektlari va boshqa nomoddiy aktivlardan tashqari, ko‘char mulkni baholovchi tashkilotlar — eng kam oylik ish haqining kamida 1500 baravari miqdoridagi ustav kapitaliga va shtatida kamida ikki nafar baholovchiga ega bo‘lishi kerak;
mulkiy kompleks sifatidagi korxonadan tashqari, ko‘chmas mulkni baholovchi tashkilotlar — eng kam oylik ish haqining kamida 2000 baravari miqdoridagi ustav kapitaliga va shtatida kamida uch nafar baholovchiga ega bo‘lishi kerak;
biznesni (mulkiy kompleks sifatidagi korxonani, barcha turdagi moddiy va nomoddiy aktivlarni) baholovchi tashkilotlar — eng kam oylik ish haqining kamida 2500 baravari miqdoridagi ustav kapitaliga va shtatida kamida to‘rt nafar baholovchiga ega bo‘lishi kerak.
Keyingi tahrirga qarang.
Shu bilan birga, ustav kapitalining kamida 30 foizi pul mablag‘lari tarzida kiritilgan bo‘lishi kerak.
Oldingi tahrirga qarang.
21. Baholovchi tashkilotlarni davlat ro‘yxatidan o‘tkazish tadbirkorlik subyektlariga Davlat xizmatlari markazlari, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
(21-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018-yil 15-yanvardagi PF-5302-sonli Farmoni tahririda)
22. Baholovchi tashkilotlar baholash faoliyatini o‘zining fuqarolik javobgarligining sug‘urta polisi majburiy ravishda mavjud bo‘lgan taqdirda baholash xizmatlari ko‘rsatish to‘g‘risida tuzilgan shartnoma asosida amalga oshiradilar.
23. Baholashni o‘tkazish natijalari baholash to‘g‘risidagi hisobot bilan rasmiylashtiriladi. Baholash to‘g‘risidagi hisobotning har bir beti baholashni o‘tkazgan baholovchi (baholovchilar) tomonidan imzolanadi, baholovchi tashkilot rahbari tomonidan va ushbu tashkilot muhri bilan tasdiqlanadi.
Keyingi tahrirga qarang.
Baholash bir necha baholovchilar tomonidan o‘tkazilgan taqdirda baholash to‘g‘risidagi hisobotda baholash haqida hisobot tayyorlash jarayonida ular bajargan ishlar ko‘rsatiladi.
24. Baholovchi tashkilotlar baholash ishlarini o‘tkazishga shtatdagi baholovchilarni mehnat shartnomasi (kontrakti) asosida jalb etadilar.
Baholovchi tashkilotlar baholash ishlarini o‘tkazishga baholovchi tashkilot tomonidan fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma tuzilgan boshqa baholovchi tashkilotlar, baholovchilar va mutaxassislarni ham jalb etishlari mumkin.
25. Quyidagilar baholash faoliyatini amalga oshirishdagi litsenziya talablari va shartlari hisoblanadi:
“Baholash faoliyati to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga, O‘zbekiston Respublikasining Mol-mulkni baholash milliy standartlari talablariga, shuningdek boshqa qonun hujjatlariga rioya qilish;
litsenziya olishda ushbu Nizomda nazarda tutilgan miqdorda to‘liq shakllantirilgan ustav kapitalining mavjud bo‘lishi;
baholovchi tomonidan faqat bitta baholovchi tashkilotda faoliyatning amalga oshirilishi. Bunda baholovchi tomonidan boshqa baholovchi tashkilotdagi baholash faoliyati faqat u baholash faoliyatini amalga oshirgan baholovchi tashkilot bilan tuzilgan mehnat shartnomasi (kontrakti) yoki fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma bekor qilingandan, tugallangandan yoki ularning muddati tugagandan keyin amalga oshirilishi mumkin;
baholovchi tashkilotning shtatida ushbu Nizomda nazarda tutilgan baholovchilar sonining mavjud bo‘lishi;
baholash faoliyatini amalga oshirishda baholash faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda mustaqillikni ta’minlash;
baholovchining malaka sertifikatiga ega bo‘lgan shaxs (shaxslar) tomonidan baholash to‘g‘risida haqqoniy hisobot tuzish;
baholovchi tashkilotda o‘z baholovchilar ishi sifatini nazorat qilishning tasdiqlangan ichki qoidalari mavjud bo‘lishi;
litsenziyalovchi organni baholovchining nomi va joylashgan joyi (pochta manzili)dagi o‘zgarishlar to‘g‘risida davlat ro‘yxatidan o‘tkazilgan sanadan boshlab 10 kun muddatda xabardor qilish;
Oldingi tahrirga qarang.
bir yilda bir marotaba O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasiga baholash faoliyati to‘g‘risidagi ma’lumotlarni, shuningdek O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi talabiga ko‘ra baholashni o‘tkazish bilan bog‘liq boshqa axborotlarni belgilangan shakl bo‘yicha taqdim etish.
(25-bandning o‘n beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
26. Baholovchi tashkilot litsenziyasining amal qilishini to‘xtatib turish, to‘xtatish va uni bekor qilish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
27. Baholovchi tashkilot litsenziyasining amal qilishini belgilangan tartibda to‘xtatish uchun asos beradigan litsenziya talablari va shartlarini bir marta qo‘pol ravishda buzishga quyidagilar kiradi:
baholash to‘g‘risida mulkdorga va (yoki) buyurtmachiga moddiy zarar yetkazilishiga sabab bo‘lgan noto‘g‘ri hisobot tuzish;
baholash ishlarini o‘tkazishda olingan maxfiy axborotni mulkdor yoki baholash buyurtmachisining ruxsatisiz oshkor qilish, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
baholash faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda baholash faoliyatini amalga oshirishda mustaqillikni ta’minlamaslik;
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan o‘tkaziladigan litsenziya talablari va shartlariga rioya qilinishini tekshirishlardan bosh tortish;
(27-bandning oltinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
Keyingi tahrirga qarang.
baholash faoliyatini amalga oshirishda qonun hujjatlari talablarini muntazam yoki bir marta qo‘pol ravishda buzish;
baholash davomida olingan ma’lumotlarni mulkdor yoki baholash buyurtmachisining ruxsatisiz baholovchi tomonidan uchinchi shaxslarga berish, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
moliya-xo‘jalik munosabatlari sohasida muayyan lavozimni egallash yoki muayyan faoliyat bilan shug‘ullanish huquqidan mahrum qilish tarzidagi jazoni nazarda tutuvchi qonuniy kuchga kirgan sud hukmi;
fuqaroni belgilangan tartibda muomalaga layoqatsiz yoki muomalaga layoqati cheklangan deb e’tirof etish to‘g‘risidagi sud qarori.
29. Baholovchi malaka sertifikatining amal qilishi uni to‘xtatish to‘g‘risidagi qaror qabul qilingan sanadan boshlab to‘xtatiladi.
Baholovchi tashkilot litsenziyasining amal qilishi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan yo‘l qo‘yilgan qonun buzilishlari uchun to‘xtatilgan taqdirda litsenziyaning amal qilishini to‘xtatish to‘g‘risida qaror qabul qilingan sanadan boshlab baholovchi tashkilot litsenziyasining amal qilishi to‘xtatilishiga sababchi bo‘lgan qonun buzilishlariga yo‘l qo‘ygan rahbar va baholovchi malaka sertifikatlarining amal qilishi to‘xtatiladi.
Keyingi tahrirga qarang.
30. Baholash faoliyatini amalga oshirishda baholovchi malaka sertifikatining amal qilishini belgilangan tartibda to‘xtatish uchun asos beradigan qonun hujjatlari talablarining bir marta qo‘pol ravishda buzilishiga quyidagilar kiradi:
baholash faoliyati to‘g‘risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda baholashni amalga oshirishda mustaqillikni ta’minlamaslik;
baholash ishlarini o‘tkazishda olingan maxfiy axborotni mulkdor yoki baholash buyurtmachisining ruxsatisiz oshkor qilish, qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar bundan mustasno;
baholovchining nazorat yoki huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan o‘tkaziladigan tekshirishlarda va boshqa tadbirlarda o‘zi shtatida turadigan yoki fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnoma tuzgan baholovchi tashkilotning tegishli ruxsatnomasisiz (buyrug‘isiz) mutaxassis sifatida qatnashishi.
maxsus vakolatli davlat organining malaka sertifikati berish to‘g‘risidagi qarorining noqonuniyligi sud tomonidan e’tirof etilganda;
Malaka sertifikatini bekor qilish to‘g‘risidagi qaror baholovchining malaka sertifikati berilgan sanadan boshlab amal qiladi.
32. Qonun hujjatlarini buzganlik uchun malaka sertifikatlari bekor qilingan yoki ularning amal qilishi to‘xtatilgan baholovchilar malaka sertifikatining amal qilishi to‘xtatilgan vaqtdan boshlab uch yil mobaynida malaka sertifikatini takroran olish uchun imtihonga qo‘yilmaydi.
33. Baholovchining malaka sertifikatini bekor qilish yoki uning amal qilishini to‘xtatish to‘g‘risidagi qaror asoslangan bo‘lishi va ommaviy axborot vositalarida e’lon qilinishi kerak.
34. Maxsus vakolatli davlat organining baholovchi malaka sertifikatining amal qilishini to‘xtatish yoki uni bekor qilish to‘g‘risidagi qarori yuzasidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda sudga shikoyat qilinishi mumkin.
35. Baholovchi tashkilotlar baholash to‘g‘risida noto‘g‘ri hisobot tuzish oqibatida buyurtmachiga zarar yetkazganligi uchun uning oldida qonun hujjatlarida belgilangan tartibda javob beradilar.
36. Baholashni sifatli yoki zarur darajada o‘tkazmaganlik natijasida baholash ishlari buyurtmachisiga yetkazilgan zarar, shu jumladan boy berilgan foyda baholovchi tashkilotdan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda undirib olinadi.
37. Baholovchi baholashni sifatsiz o‘tkazganlik, tijorat sirini oshkor qilganlik va baholovchi tashkilot uchun zarar keltirgan boshqa xatti-harakatlari natijasida yetkazilgan zarar uchun baholovchi tashkilot oldida qonun hujjatlariga muvofiq javob beradi.
38. Zarurat bo‘lganda, baholovchi tashkilotning baholash to‘g‘risidagi hisoboti haqqoniyligini tekshirish uchun qonun hujjatlarida belgilangan tartibda baholash to‘g‘risidagi mazkur hisobot shartnoma asosida boshqa baholovchi tashkilot tomonidan ekspertizadan o‘tkazilishi mumkin.
Ekspertizani o‘tkazgan baholovchi tashkilot baholash obyektining mavjud qiymatini baholash to‘g‘risidagi mazkur hisobotning haqqoniyligi yuzasidan takroriy baholashni (o‘z baholashini) amalga oshirmasdan va o‘z xulosasini chiqarmasdan o‘zining xolisona mulohazasini bildiradi.
Ushbu baholashni o‘tkazgan baholovchi tashkilotning mazkur baholovchi tashkilot tomonidan bajarilgan baholash to‘g‘risidagi hisobotni ekspertizadan o‘tkazishga jalb etilishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
39. Baholash to‘g‘risidagi hisobotni ekspertizadan o‘tkazishning buyurtmachisi olingan xulosaga rozi bo‘lmagan taqdirda ushbu bahs sud tomonidan ko‘rib chiqiladi.
40. Baholash obyektlarini baholash bo‘yicha materiallarni ekspertizadan o‘tkazish uchun bahsli vaziyatlarda sud organlarining so‘rovnomalariga ko‘ra, belgilangan tartibda ekspert komissiyasi tuziladi.
Baholash to‘g‘risidagi hisobotning va baholash to‘g‘risidagi mazkur hisobot yuzasidan baholovchi tashkilot ekspertizasi xulosasining ishonchliligini aniqlash uchun baholash materiallarini ekspertizadan o‘tkazish bo‘yicha ekspert komissiyasi xulosasi faqat sud so‘rovnomasiga ko‘ra, qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qabul qilinadi. Baholash to‘g‘risidagi hisobot sud tomonidan haqqoniy emas deb e’tirof etilgan taqdirda sud baholash materiallarini ekspertizadan o‘tkazish bo‘yicha ekspert komissiyasidan baholash obyekti qiymati to‘g‘risidagi xulosani talab qilishga haqlidir.
Oldingi tahrirga qarang.
41. Baholovchi tashkilotlar tomonidan litsenziya talablari va shartlariga rioya etilishini tekshirish O‘zbekiston Respublikasi Davlat raqobat qo‘mitasi tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda har uch yilda ko‘pi bilan bir marta o‘tkaziladi.
(41-band O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 28-avgustdagi PF-4561-sonli Farmoni tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 36-son, 477-modda)
42. Baholovchi tashkilotlarni qayta tashkil etish va tugatish qonun hujjatlarida belgilangan tartibda amalga oshiriladi.
Keyingi tahrirga qarang.