LexUZ sharhi
Mazkur qaror O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2018-yil 4-dekabrdagi 983-sonli “Yer qa’rini geologik o‘rganish, foydalanish va muhofaza qilish sohasidagi boshqaruv va nazorat qilish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan.
“Yer osti boyliklari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining 17-moddasiga muvofiq Vazirlar Mahkamasi qaror qiladi:
1. Sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan yoki keyinchalik o‘tkazilgan geologiya-qidiruv ishlarida yoxud konni ishga solishda tasdiqlanmagan foydali qazilma zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchining hisobidan chiqarish tartibi to‘g‘risidagi nizom ilovaga muvofiq tasdiqlansin.
2. Mazkur qarorning bajarilishini nazorat qilish O‘zbekiston Respublikasi Bosh vazirining o‘rinbosari Q.S. Sanaqulov zimmasiga yuklansin.
Oldingi tahrirga qarang.
1. Ushbu Nizom “Yer osti boyliklari to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuniga va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi to‘g‘risidagi Nizomga muvofiq ishlab chiqilgan hamda sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan yoki keyinchalik o‘tkazilgan geologiya-qidiruv ishlarida yoxud konni ishga solishda tasdiqlanmagan foydali qazilma zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchining balansidan chiqarish tartibini belgilaydi.
(1-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 17-dekabrdagi 301-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2010-y., 51-son, 486-modda)
balansdagi zaxiralar — asosiy foydali qazilma va u bilan birga joylashgan foydali qazilmalar hamda qo‘shilib chiqadigan foydali komponentlarni o‘z ichiga oladigan konlarning zaxiralari, shu jumladan qazib olinadigan neft, gaz, neftdagi gaz, kondensat aralashmasi va ulardagi sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgan foydali komponentlar, shuningdek yod, brom va yer osti boyliklaridan oqilona foydalanish va atrof muhit muhofazasi talablariga rioya qilgan holda mineral xomashyoni kavlab olish va qayta ishlashning mavjud yoxud sanoat tomonidan o‘zlashtirilayotgan ilg‘or texnikasi va texnologiyasi sharoitida ulardan foydalanish iqtisodiy maqsadga muvofiq bo‘lgan sanoat va neft suvlaridagi boshqa foydali komponentlar zaxiralari;
balansdan tashqari zaxiralar — asosiy foydali qazilma va u bilan birga joylashgan foydali qazilmalar hamda qo‘shilib chiqadigan foydali komponentlarni o‘z ichiga oladigan konlarning zaxiralari, shu jumladan qazib olinadigan neft, gaz, neftdagi gaz, kondensat aralashmasi va ulardagi sanoat ahamiyatiga ega bo‘lgan foydali komponentlar, shuningdek yod, brom va hozirgi vaqtda kavlab olinishi iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq bo‘lmagan yoki buning texnik imkoni bo‘lmagan, biroq keyinchalik balansga o‘tkazilishi mumkin bo‘lgan sanoat va neft suvlaridagi boshqa foydali komponentlar zaxiralari.
Oldingi tahrirga qarang.
3. Sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan yoki keyinchalik o‘tkazilgan geologiya-qidiruv ishlarida yoxud konni ishga solishda tasdiqlanmagan foydali qazilma zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchining hisobidan chiqarish O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasining (keyingi o‘rinlarda “Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi” deb yuritiladi) qarori bilan amalga oshiriladi.
(3-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2010-yil 17-dekabrdagi 301-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2010-y., 51-son, 486-modda)
Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan yangidan tasdiqlangan qidiruv yoki foydalanish kondensiyalariga muvofiq emasligi tufayli (neft, neft-gaz, neft-gaz kondensatlari, gaz kondensatlari, gaz va bitum konlari uchun — Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan yangidan tasdiqlangan tegishli foydali qazilmalarni yer ostidan qazib olish koeffitsiyentiga muvofiq emasligi tufayli);
ayrim uchastkalarda aniqlangan kon-geologiya, gidrogeologiya, muhandislik-geologiya, ekologik murakkabliklar va boshqa tabiiy shart-sharoitlar oqibatida zaxiralarga texnik-iqtisodiy sabablar bo‘yicha ishlov berishning maqsadga muvofiq emasligi tufayli;
agar foydali qazilmalarni qazib olishda ularning saqlanishi ta’minlanishi mumkin bo‘lmasa, aholi hayotiga va sog‘ligiga yoki obyektlarga zarar yetkazilishi uchun xavf tug‘dirsa, ularni buzib tashlash yoki kon ishlari ta’siri doirasi chegarasidan tashqarisiga ko‘chirish mumkin bo‘lmasa yoki bu iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq bo‘lmasa, zaxiralarni sanoat inshootlari, turar joylar va jamoat binolari, tarix va madaniyat yodgorliklari, tabiiy obyektlar uchun saqlash ustunlari sifatida qoldirish tufayli;
b) foydali qazilmalarning miqdori, sifati va joylashish shart-sharoitlari to‘g‘risida yangi ma’lumotlar olinishi natijasida zaxiralarning keyinchalik geologiya-qidiruv ishlari chog‘ida va (yoki) foydali qazilmalar konlarini ishlatishda tasdiqlanmasligi tufayli yer osti boyliklaridan foydalanuvchilar balansidan chiqarilishi mumkin.
5. Foydali qazilmalarni kavlab oluvchi korxonalar qurilishini loyihalashtirish, rekonstruksiya qilish, kengaytirish va konservatsiya qilishda balansdagi zaxiralar balansdan tashqari zaxiralarga o‘tkazilmaydi.
6. Foydali qazilmalarni kavlab oluvchi korxonalarni konservatsiya qilishda foydali qazilmalar zaxiralari hisobdan chiqarilmaydi.
7. Foydali qazilmalarni kavlab oluvchi korxonalar qurilishini loyihalashtirish, rekonstruksiya qilish, kengaytirishda yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarilishi kerak bo‘lgan foydali qazilmalar ushbu Nizomning 4-bandi “a” va “b” kichik bandlarida bayon qilingan asoslar bo‘yicha foydali qazilmalar konlarini ishlatish jarayonida ular qidiruv, tayyorgarlik ko‘rish yoki tozalash ishlarida qisman yoki to‘liq konturlanishiga qarab belgilangan tartibda hisobdan chiqariladi.
8. Sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan yoki keyinchalik o‘tkazilgan geologiya-qidiruv ishlarida yoxud konni ishga solishda tasdiqlanmagan foydali qazilma zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchining balansidan chiqarish uchun yer osti boyliklaridan foydalanuvchi Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasiga tushuntirish xati taqdim etadi. Tushuntirish xatida quyidagilar bo‘lishi kerak:
a) Foydali qazilmalar zaxiralarining mo‘ljallangan hisobdan chiqarilishini Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan tasdiqlangan konturlarda va geologiya va marksheyderlik hujjatlari ma’lumotlarini tezkor hisobga olish, zaxiralarni sinab ko‘rish va qayta hisoblash konturlarida alohida asoslash;
b) ushbu Nizomning 4-bandi “a” kichik bandida ko‘rsatilgan sabablar bo‘yicha sanoat ahamiyatini yo‘qotgan foydali qazilmalar zaxiralarini hisobdan chiqarishda, — tegishli texnik-iqtisodiy hisob-kitoblar;
v) ishlatilayotgan kon to‘g‘risidagi qisqa ma’lumotlar (ishlatish tizimi, foydali qazilmalarni kavlab olishda nobud bo‘lish va yaroqsiz holga kelish ko‘rsatkichlari, neft, gaz, kondensat va boshqalarni qazib olish koeffitsiyentlari);
foydali qazilmalar zaxiralari ular bo‘yicha hisobdan chiqariladigan uchastkalar, ruda jismlari (hisoblangan bloklar) joylashish sxemasi, proyeksiyalar, gorizont bo‘yicha natijalar, qidiruv va ishlatib sinab ko‘rish ma’lumotlari hamda Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan tasdiqlangan foydali qazilmalar zaxiralari konturlari, shuningdek ishlatib qidirish natijalari bo‘yicha hisoblab chiqilgan zaxiralar konturlari bilan birga razrezlar (sayoz konlar);
Oldingi tahrirga qarang.
(8-bandning “g” kichik bandi beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qaroriga asosan chiqarilgan — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
yer osti boyliklari uchastkasidan foydalanishda buzilgan yerlar qayta tiklanganligini tasdiqlaydigan mahalliy ijro etuvchi hokimiyat organining xulosasi;
(8-bandning “g” kichik bandini beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013-yil 8-oktabrdagi 276-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2013-y., 41-son, 550-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(8-bandning “d” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014-yil 17-iyuldagi 196-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2014-y., 31-son, 380-modda)
9. Zarurat bo‘lgan taqdirda Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi yer osti boyliklaridan foydalanuvchidan ushbu Nizomning 8-bandida nazarda tutilmagan boshqa materiallar taqdim etilishini talab qilishi mumkin.
10. Taqdim etilgan materiallarni Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasida ko‘rib chiqish yer osti boyliklaridan foydalanuvchi bilan O‘zbekiston Respublikasi Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasi o‘rtasida tuziladigan shartnoma asosida amalga oshiriladi.
Materiallarni ko‘rib chiqish muddati yer osti boyliklaridan foydalanuvchi bilan tuzilgan shartnomada belgilanadi, biroq ushbu muddat 3 oydan ortiq bo‘lmasligi kerak.
Shartnoma bo‘yicha to‘lanishi kerak bo‘lgan summa foydali qazilmalarning turiga va konning (uchastkaning) geologik tuzilishi murakkabligiga qarab:
Oldingi tahrirga qarang.
a) keng tarqalgan foydali qazilmalar konlari bo‘yicha — eng kam oylik ish haqining 10 baravarigacha;
(10-bandning “a” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
b) noruda foydali qazilmalar konlari va yer osti suvlari bo‘yicha — eng kam oylik ish haqining 25 baravarigacha;
(10-bandning “b” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
v) rudali foydali qazilmalar va uglevodorodlar konlari bo‘yicha — eng kam oylik ish haqining 35 baravarigacha miqdorni tashkil etishi mumkin.
(10-bandning “v” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
IV. Foydali qazilmalar zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchi hisobidan chiqarish tartibi
11. Sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan foydali qazilmalar zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish quyidagi tartibda amalga oshiriladi:
a) Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan yangidan tasdiqlangan (neft, neft-gaz, gaz kondensati, neft-gaz kondensati, gaz va bitum konlari uchun — qazib olish koeffitsiyenti o‘zgarishi tufayli) konditsiyalarga muvofiq bo‘lmagan, shuningdek foydali qazilmalar zaxiralarining qayta tasdiqlanishi natijasida balansdagi va (yoki) balansdan tashqari toifasidan chiqarilgan foydali qazilmalar zaxiralarini hisobdan chiqarish belgilangan tartibda amalga oshiriladi;
Oldingi tahrirga qarang.
b) kon-geologik, gidrogeologik, muhandislik-geologik, ekologik va boshqa tabiiy sharoitlarning aniqlangan jiddiy o‘zgarishi oqibatidagi texnik-iqtisodiy sabablarga ko‘ra qazib olinishi maqsadga muvofiq bo‘lmagan foydali qazilmalar zaxiralari yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish tasdiqlangan texnik-iqtisodiy xulosa asosida amalga oshiriladi;
(11-bandning “b” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qarori tahririda — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(11-bandning “v” kichik bandi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qaroriga asosan chiqarilgan — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
12. Sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan foydali qazilmalarning balansdagi zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish ularni balansdan tashqari zaxiralarga o‘tkazishning maqsadga muvofiq emasligi to‘g‘risida belgilangan tartibda tasdiqlangan texnik-iqtisodiy asoslash mavjud bo‘lgan taqdirda amalga oshiriladi.
13. Foydali qazilmalar zaxiralarini texnik-iqtisodiy sabablarga ko‘ra yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarishning maqsadga muvofiqligi to‘g‘risidagi texnik-iqtisodiy asoslashda, zaxiralarni ochish va tayyorlashning eng oqilona usullarini, mineral xomashyoni qazib olish va qayta ishlashning ilg‘or texnologiyasini qo‘llanishni hisobga olgan holda, ushbu zaxiralarni qazib olishning aniq konlarga nisbatan tatbiq etish mumkin bo‘lgan bir nechta variantlari ko‘rib chiqilishi kerak.
14. Foydali qazilmalarning tasdiqlanmagan zaxiralari yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish umuman ishlov berilgan kon bo‘yicha yoki uning uchastkalari bo‘yicha, shuningdek zaxiralarni tasdiqlashda Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan qabul qilingan, to‘liq ishlangan yoki ularning konturida yetarli hajmda foydalanish uchun hisoblab chiqilgan bloklar bo‘yicha amalga oshiriladi.
Oldingi tahrirga qarang.
(15-band O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 1-noyabrdagi 313-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2012-y., 44-son, 507-modda)
16. Foydali qazilmalar zaxiralarini hisobdan chiqarish konni qazib olish jarayonida yoki geologiya-qidiruv ishlari natijalari bo‘yicha olingan foydali qazilmalar jismlari miqdori, foydali qazilmalarning joylashish sharoitlari va sifati to‘g‘risidagi yangi ma’lumotlar, neft, gaz, neftdagi gaz va kondensat aralashmasining qazib olinadigan zaxiralari bo‘yicha esa — neft, gaz, neftdagi gaz va kondensat aralashmasini qazib olishning kamayib boruvchi koeffitsiyenti miqdorini ko‘rib chiqishning texnik-iqtisodiy asoslangan yangi ma’lumotlari asosida amalga oshiriladi.
17. Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tomonidan tasdiqlangan qo‘shimcha foydali komponentlarni, shu jumladan tarqoq elementlarni yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish asosiy foydali qazilmalar zaxiralarini hisobdan chiqarish bilan bir vaqtda amalga oshiriladi.
18. Foydali qazilmalar zaxiralarining tasdiqlanmagan zaxiralarini hisobdan chiqarishda yer osti boyliklaridan foydalanuvchi tomonidan Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasi tasdiqlagan zaxiralar konturlari doirasida konni qidirish va qazib olish ma’lumotlari qiyoslanishi kerak. Qiyoslash kon jismlari (qatlamlari), hisoblangan zaxiralar bloklari, toifalari bo‘yicha alohida-alohida amalga oshirilishi kerak. Qiyoslash asosida, konni qidirib topgan (baholagan) korxona bilan birgalikda foydali qazilmalar zaxiralarining tasdiqlanmaganligi sabablari tahlil qilinadi.
19. Foydali qazilmalar balansdagi zaxiralarining hisobdan chiqarilganlari va (yoki) hisobdan chiqarishga mo‘ljallanayotganlarining umumiy miqdori tasdiqlangan zaxiralarning (neft va gaz, shu jumladan ularning qazib olinadigani uchun) 20 foizidan ortiq bo‘lgan hollarda umuman kon bo‘yicha zaxiralar belgilangan tartibda qayta hisoblab chiqiladi va qayta tasdiqlanadi.
20. Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasining foydali qazilmalar zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish to‘g‘risidagi qarori protokol bilan rasmiylashtiriladi, uning nusxalari ekspertiza materiallari bilan birga ikki hafta muddatda yer osti boyliklaridan foydalanuvchiga hamda O‘zbekiston Respublikasi Davlat geologiya va mineral resurslar qo‘mitasiga yuboriladi.
21. Foydali qazilmalar zaxiralari bo‘yicha davlat komissiyasining foydali qazilmalar zaxiralarini yer osti boyliklaridan foydalanuvchi balansidan chiqarish to‘g‘risidagi protokoli Foydali qazilmalar zaxiralarining davlat balansiga belgilangan tartibda zarur tuzatishlar kiritish uchun asos hisoblanadi.
22. Foydali qazilmalar zaxiralarini hisobdan chiqarish yer osti boyliklaridan foydalanuvchi tomonidan davlat statistika hisobotida aks ettiriladi.
23. Uchastkalarga yondashish uchun xizmat qiladigan, zaxiralari sanoat uchun ahamiyatini yo‘qotgan yoxud keyingi geologiya-qidiruv ishlarida yoki konni qazib olishda tasdiqlanmagan zaxiralar sifatida yer osti boyliklaridan foydalanuvchi zaxirasidan chiqarishga mo‘ljallangan kon ishlari o‘rni faqat ko‘rsatib o‘tilgan zaxiralar hisobdan chiqarilgandan va qazib olinadigan birliklar qayta ishlangandan keyin qoplanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
(ilova O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2014-yil 17-iyuldagi 196-sonli qaroriga asosan o‘z kuchini yo‘qotgan — O‘R QHT, 2014-y., 31-son, 380-modda)