«Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг ўн бир йиллиги муносабати билан амнистия тўғрисида»ги 2003 йил 1 декабрдаги Фармонига биноан:
2. Низомда кўрсатилган органларга амнистия тўғрисидаги Фармонни ўз вақтида ижро этилишини таъминлаш топширилсин.
3. Ўзбекистон Республикаси Бош прокуратураси мазкур Фармоннинг аниқ ва бир хилда ижро этилиши устидан назоратни таъминласин.
4. Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шаҳар ҳокимликлари жазодан озод қилинган шахслар тўлиқ ҳисобга олинишини ва уларнинг ишга жойлаштирилишини, шунингдек ёлғиз ва ёрдамга муҳтож шахсларни ногиронлар ва қариялар уйига жойлаштирилишини, вояга етмаганларни ота-оналарининг ёки васийлик ва ҳомийлик органларининг назоратига топширилишини, зарур ҳолларда уларни тегишли таълим муассасаларига юборилишини таъминласинлар.
5. Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар ва Соғлиқни сақлаш вазирликлари бошқа тегишли органлар билан биргаликда жазодан озод қилинган биринчи ва иккинчи гуруҳ диспансер рўйхатидаги сил касаллигига чалинган шахсларнинг ҳисобга олинишини ва махсус даволаш муассасаларига жойлаштирилишини ташкил этсинлар.
6. Туман ва шаҳар ҳокимлари жойлардаги прокуратура, ички ишлар идораларининг раҳбарлари фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари ва жамоат бирлашмалари билан биргаликда амнистия тўғрисидаги Фармонига асосан жазодан озод этилаётган шахсларга, айниқса вояга етмаганлар ҳамда экстремистик ташкилотларининг собиқ аъзоларига нисбатан кўрилаётган тарбиявий таъсир чораларини узлуксизлигини таъминласинлар.
7. Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар ва Ташқи ишлар вазирликлари жиноий жазодан озод қилинган чет эл фуқароларини ҳисобга олиш ҳамда мамлакат ҳудудидан чиқариб юбориш масаласини ҳал қилсинлар.
8. Ушбу Фармойишнинг бажарилишини назорат қилиш Ўзбекистон Республикаси Президентининг Давлат маслаҳатчиси Т. Худайбергенов зиммасига юклатилсин.
1. Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганлигининг ўн бир йиллиги муносабати билан амнистия тўғрисида»ги Фармони у кучга киргунга қадар жиноят содир этган ва жазони қаерда ўтаётганлигидан қатъий назар Ўзбекистон Республикаси судлари томонидан судланган шахсларга қўлланилади.
3. Амнистия тўғрисидаги Фармонни қўллаш жараёнида Ўзбекистон Республикаси Олий Кенгашининг 1994 йил 22 сентябрдаги «Ўзбекистон Республикасининг Жиноят кодекси ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Жиноят-процессуал кодексини амалга киритиш тартиби тўғрисида»ги қарори ва Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг 2001 йил 29 августдаги «Жиноий жазоларнинг либераллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодекслари ҳамда Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига ўзгартишлар ва қўшимчалар киритиш ҳақида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунини амалга киритиш тартиби тўғрисида»ги қарори талабларига риоя этиш зарур.
1959 йил таҳриридаги (кейинги ўзгартиш ва қўшимчалари билан) Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексига асосан судланган шахсларга тегишли материалларни кўриб чиқишда «ўта оғир жиноят» тушунчаси, ушбу кодекснинг 22-моддасида баён этилганлиги ва уни кенгайтирилган маънода шарҳланиши мумкин эмаслиги эътиборга олиниши лозим. Шунга кўра, 1994 йил таҳриридаги Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 13-моддаси талабларига амал қилинади.
4. Амнистия қўллаш тўғрисидаги қарор ҳар бир шахсга нисбатан якка тартибда ҳал қилинади. Зарур маълумотлар етарли бўлмаган тақдирда амнистия қўллаш масаласи қўшимча ҳужжатлар олингунга қадар, лекин 2 ойдан ортиқ бўлмаган муддатгача кечиктирилади. Шундан кейин қарор мавжуд ҳужжатлар асосида қабул қилинади. Фармонни ижро этувчи органларнинг сўровлари зудлик билан бажарилади.
5. Ўлим жазоси афв этиш тартибида озодликдан маҳрум қилиш жазоси билан алмаштирилган шахсларга амнистия қўлланилиши мумкин эмас.
6. Ҳар бир маҳкумга нисбатан Фармоннинг айнан қайси моддасини қўллаш мумкинлигини аниқлашда суд ҳукми билан тайинланган жазо муддатидан келиб чиқилиши лозим.
Агар Фармоннинг таъсирига тушувчи шахсларнинг суд томонидан тайинланган жазо муддатлари амнистия ёки афв этиш тартибида қисқартирилган бўлса, унда ўталган ёки ушбу Фармон асосида қисқартирилиши лозим бўлган қисмлар (1/5, 1/4) амалда ўташ учун қолдирилган муддатидан ана шу қисқартиришларни инобатга олган ҳолда ҳисобланади.
7. Фармонни қўллашда қонунда белгиланган тартибда тугалланган ёки олиб ташланган судланганлик ҳисобга олинмайди. Амалдаги жиноят қонунчилиги бўйича жиноят ҳисобланмайдиган қилмишлар учун жавобгарликка тортилган шахслар ҳам судланмаган деб ҳисобланади. Худди шундай, муқаддам эҳтиётсизлик орқасида содир этилган жиноятлари учун шунингдек қасддан содир этилган жиноятлари учун озодликдан маҳрум этиш билан боғлиқ бўлмаган жазони ўтаб чиққан шахсларнинг судланганлиги ҳам ҳисобга олинмайди.
Муқаддам афв этиш ёки амнистия тартибида жазодан озод қилинган шахслар деганда, Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармонлари асосида:
судланганлиги тугалланганлиги ёки олиб ташланганлигидан қатъи назар, суд томонидан белгиланган жазолардан;
Ўзбекистон Республикаси судлари томонидан озодликдан маҳрум этиш жазосига ҳукм қилинган ва жазони ўташ учун фуқаролиги бўйича тегишли давлатларга бериб юборилган шахсларга нисбатан (маҳкумни бериб юборишни амалга оширган муассаса томонидан);
уларнинг иш юритувида жиноятлари ҳақидаги ишлари ва материаллари бўлган шахсларга нисбатан (барча инстанцияларда);
жаримага ҳукм қилинган шахсларга нисбатан, агар Фармон кучга киргунга қадар жарима ундирилмаган бўлса (ҳукм чиқарган суд томонидан);
хизмат бўйича чеклаш тариқасидаги жазо қўлланилган шахсларга нисбатан (ҳарбий қисм командирининг тақдимномасига биноан) қисм жойлашган ҳудуддаги ҳарбий суд томонидан;
Ушбу модданинг «а», «б», «г» бандларида қайд этилган органлар томонидан Фармонни қўллаш жазони ижро этувчи муассаса (орган) ёки тергов ҳибсхонаси бошлиғи, суриштирув органи бошлиғи, терговчи, шунингдек, интизомий қисм командирининг қарори асосида амалга оширилади. Мазкур қарорлар прокурор томонидан санкцияланади.
Амнистия тўғрисидаги Фармонни қўллаш масаласини судлар томонидан кўриб чиқишда прокурорнинг иштироки шарт.
9. Амнистия тўғрисидаги мазкур Фармонни қўллаш жараёнида маҳкумга нисбатан Ўзбекистон Республикаси Президентининг олдинги йилларда чиқарган амнистия тўғрисидаги Фармонларини қўллаш учун асослар аниқланган ҳолда, бу Фармонларни қўллаш масаласи ҳам айни пайтда ишлар (материаллар) иш юритувида бўлган орган томонидан навбат билан кўриб чиқилади.
10. Уч ойлик муддат ўтганидан сўнг Фармонни қўллаш масаласи ушбу Низомнинг 8-моддасида кўрсатилган органлар томонидан ҳал этилади.
11. Фармоннинг 1-моддасига асосан озодликдан маҳрум қилиш, шунингдек озодликдан маҳрум қилиш билан боғлиқ бўлмаган жазолардан озод этилади.
а) «а» банди таъсир доирасига ёшидан қатъи назар, аёллар, башарти улар биринчи марта содир этган жинояти учун жазо ўтаётган бўлсалар;
в) «в» банди таъсир доирасига Фармон кучга киргунга қадар қонунда белгиланган тартибда биринчи ва иккинчи гуруҳ ногиронлари деб топилган шахслар;
д) «д» банди таъсир доирасига Фармон қонуний кучга киргунга қадар бир йилдан ошмаган муддат ичида жазони ижро этиш ёки яшаш жойидаги даволаш муассасаларининг тиббий комиссиялари қарорига асосан сил касалининг актив формасига (1 ва 2-гуруҳ диспансер ҳисобидагилар) чалинган деб топилган шахслар;
е) «е» банди таъсир доирасига жиноят содир қилгунга қадар доимий яшаш жойи Ўзбекистон Республикаси ҳудудидан ташқарида бўлган, озод этилгандан сўнг Ўзбекистон Республикасида бўлиш учун қонуний асослар бўлмаган чет давлатлар фуқаролари ҳисобланган шахслар тушади.
11.1 Фуқароликка мансублик миллий паспортлар ёки бошқа ҳужжатлар, шу жумладан тегишли давлатларнинг элчихоналари ёхуд консуллик муассасаларининг расмий тасдиқловчи ҳужжатларига биноан аниқланади. Фуқаролигини тасдиқловчи ҳужжатлар бўлмаган тақдирда эса, амнистия таъсирига тушувчи шахс доимий яшаб келган мамлакатнинг амалдаги қонунчилигига асосан ҳал этилади.
Амнистия таъсирига тушувчи шахснинг Ўзбекистон Республикаси фуқаролигига мансублиги «Ўзбекистон Республикаси фуқаролиги тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 4-моддасига асосан аниқланади.
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида доимий яшовчи чет эл фуқаролари деб улардан фақат жиноят содир қилгунга қадар доимий рўйхатдан ўтганлар ва ички ишлар органлари томонидан белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикасида яшаш гувоҳномаси берилганлар ҳисобланади.
11.2 Фармонга асосан жазодан озод этилган чет эл фуқаролари Ўзбекистон Республикасида бўлишлари учун қонуний асослари бўлмаган тақдирда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1996 йил 21 ноябрдаги 408-сонли қарорида кўрсатилган тартибда мамлакатдан чиқариб юбориладилар (депортация).
Фармонни ижро этувчи органлар иш юритувларида чет эл фуқароларига нисбатан ишлар бўлган тақдирда тегишли идораларга бу шахсларни мамлакатдан чиқариб юбориш зарурлиги ҳақида зудлик билан хабар қилишлари шарт.
12. Фармоннинг 2-моддаси таъсир доирасига, уларга тайинланган жазо тури ва меъёридан қатъий назар, эҳтиётсизлик орқасида жиноят содир этганлар,
биринчи марта ҳукм қилинган шахслар, башарти улар ижтимоий хавфи катта бўлмаган ёки унча оғир бўлмаган жиноят содир этган бўлсалар, тушадилар.
13. Фармоннинг 3-моддаси таъсир доирасига, содир этган жиноятнинг оғирлик даражаси ва уларга тайинланган жазо меъёридан қатъи назар, Фармон эълон қилинган кунга ўталмай қолган жазо муддати икки йилдан кўп бўлмаган биринчи марта озодликдан маҳрум қилинган маҳкумлар тушади.
14. Фармоннинг 4-моддаси таъсир доирасига, экстремистик ташкилотлар фаолиятидаги иштироки, улар таркибида Ўзбекистон Республикасининг конституциявий тузумига қарши жиноятлар ёки жамоат хавфсизлигига қарши бошқа қилмишлари учун ўн йилдан ортиқ бўлмаган муддатга озодликдан маҳрум этишга ҳукм қилинган ҳамда Махсус комиссия, Олий суд, Бош прокуратура, ИИВ ва МХХ хулосаларига асосан қилмишларидан чин кўнгилдан пушаймон бўлган, тузалиш йўлига қатъий ўтган деб топилган шахслар тушади.
Фармоннинг 1-моддасида қайд этилган шахслар томонидан содир этилган, ижтимоий хавфи катта бўлмаган, унча оғир бўлмаган еки оғир жиноятлар,
Жиноят кодексининг 15-моддаси билан ижтимоий хавфи катта бўлмаган жиноятлар туркумига киритилган барча жиноятлар юзасидан олиб борилаётган тергов ишлари ва судда кўрилмаган ишлар тугатилиши лозим.
Жиноят ишларининг суриштирув, тергов босқичида ва судда амнистия тўғрисидаги Фармонга мувофиқ тугатилиши шахсни жиноий жавобгарликдан озод қилиш учун асос бўлиб ҳисобланади. Бундай шахслар томонидан етказилган зарарни ундириш масаласи фуқаролик ишларини судда юритиш тартибида ҳал қилинади.
Фармоннинг 1-моддаси таъсири доирасига тушмайдиган унча оғир бўлмаган жиноятлар содир этганликда айбланувчи шахсларга нисбатан жиноят ишлари ҳаракатдан тугатилмайди. Уларни тергов қилиш ва судда кўриб чиқиш умумий тартибда амалга оширилади. Башарти шахс айбланаётган жиноий қилмишда айбдор деб топилса, суд Ўзбекистон Республикаси ЖПК 463-моддаси 3-қисмининг 1-банди талабига асосан ҳукм чиқаради.
16. Фармоннинг 6-моддасини қўллашда 2003 йил 2 декабрь кунидан бошлаб жазо муддатининг амалда ўталмай қолган қисми қисқартирилиши лозим.
б) муқаддам Ўзбекистон Республикаси Президенти фармонлари асосида афв этиш ёки амнистия тартибида жазодан озод этилган ва яна қасддан жиноят содир этган шахслар;
Фармон қабул қилингунга қадар жазони ижро этиш муассасаси маъмурияти томонидан берилиб, олиб ташланмаган ва амал қилиш муддати тугамаган икки ёки ундан ортиқ интизомий жазоси бўлган маҳкумларни;
ахлоқ тузатиш ишлари жазоси озодликдан маҳрум этиш жазосига алмаштирилган, ҳукмнинг шартлилиги бекор қилиниб, тайинланган жазони ўташ учун юборилган, шунингдек манзил-колониялардан тегишли тартибли колонияларга қайтарилганларни (башарти улар ҳибсга олинган кундан бошлаб бир йилдан кам муддат ўтган бўлса);
жазони ўташ, ҳукм ижроси кечиктирилган ёки синов муддати давомида қасддан жиноят содир этган маҳкумларни ҳисоблаш лозим.
Судлар томонидан Жиноят кодексининг 60-моддаси қўлланилган шахсларга нисбатан амнистия тўғрисидаги Фармон, башарти ҳукм кучга кирган кундаи бошлаб бир йилдан ортиқ муддат ўтган бўлсагина қўлланилиши мумкин (озодликдан маҳрум этиш жазосини ўташ даврида қасддан жиноят содир этган шахслар бундан мустасно).
18. Фармоннинг 7-моддаси «б» бандига мувофиқ, унинг 1—3, 5, 6-моддалари экстремистик ташкилотлар фаолиятидаги иштироки, улар таркибида Ўзбекистон Республикасининг конституциявий тузумига қарши жиноятлар ёки жамоат хавфсизлигига қарши бошқа қилмишлар содир этган шахсларга татбиқ этилмайди.