LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 1999 йил 12 майдаги 239-сонли «Ҳукуматлараро битимни тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати ва Чехия Республикаси Ҳукумати, бундан кейин «Аҳдлашувчи Томонлар» деб аталувчилар,
икки давлатнинг ўзаро манфаатли савдо ва иқтисодий алоқаларини тараққий эттиришга кўмаклашиш ниятида,
ҳамжиҳатлик асосида йўловчилар ва юкларни автомобиль транспортида иккала давлат ўртасида ва улар ҳудудидан транзит тарзда ташишни ривожлантириш ва бунда қатновни енгиллатиш истагида,
Ушбу Битимга мувофиқ иккала давлат ўртасида ҳамда уларнинг ҳудудидан транзит тарзида халқаро автомобиль қатновлари учун очиқ бўлган йўлларда Аҳдлашувчи Томонлар давлатлари ҳудудида рўйхатга олинган автотранспорт воситаларида йўловчилар ва юкларни номунтазам ташишлар амалга оширилади.
а) «ташувчи» атамаси Аҳдлашувчи Томонлардан бири давлатининг ҳудудида муассасаси ёки жисмоний шахсга нисбатан олганда юридик адресга эга бўлган, ўз мамлакати қонунларига мувофиқ фаолият юритадиган, автомобиль транспортида йўловчилар ва юкларни ташишга вакил қилинган жисмоний ёки юридик шахсни англатади;
йўловчиларни ташишда: конструкцияси йўловчиларни ташишга мўлжалланган, ҳайдовчи ўрнидан ташқари яна камида тўққиздан ортиқ ўриндиққа эга бўлган механик транспорт воситаси, шунингдек багажларни ташиш учун тиркама ёки махсус транспорт воситасини англатади;
в) «номунтазам ташишлар» атамаси юридик ёки жисмоний шахсларнинг буюртмаси бўйича йўловчилар ва юкларни (туристлар, ёпиқ эшикли ташишлар, мокисимон қатнашлар ва ҳ.) белгиланган жойга етказиш учун ташишларни англатади;
г) «транзит ташишлар» атамаси йўловчилар ва юкларни бир Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудуди оралаб шундай ташишларни англатадики, бунда жўнаш ва етиб бориш манзиллари Аҳдлашувчи Томонлардан бири ҳудудидан ташқарида жойлашган бўлади.
Аҳдлашувчи Томонларнинг ушбу Битимнинг тегишли қоидаларини бажаришга масъул ваколатли органлари қилиб:
Ўзбекистон автомобиль ва дарё транспорти агентлиги, Ўзбекистон Республикаси Ички ишлар вазирлиги, «Ўзавтойўл» концерни;
1. Йўловчиларни иккала давлат ўртасида ва уларнинг ҳудудидан транзит ташишларни амалга ошириш учун Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари берадиган рухсатномалар керак бўлади, бундан ушбу Битимнинг 5-моддасида кўзда тутилган ташишлар мустасно.
2. Ушбу Битимнинг 5-моддасида кўзда тутилган ташишларни истисно қилганда, йўловчиларни ҳар гал ташишда, агар рухсатноманинг ўзида бошқача тартиб белгиланмаган бўлса, муайян жойга бориб қайтишга ҳуқуқ берадиган алоҳида рухсатнома олиш керак.
Рухсатномада ташишларнинг тарзи ва транспорт воситасининг белгиланган давлатда бўлиши муддати тўғрисида маълумот ҳамда транспорт воситасининг қайдлов номери кўрсатилган бўлиши лозим.
3. Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари йўловчиларни номунтазам ташиш учун бериладиган рухсатномаларнинг ўзаро келишилган нусхалари миқдорини бир-бирига ҳар йили бериб турадилар. Бундай нусхаларда рухсатномани берган ваколатли органнинг муҳри ва ваколатли шахснинг имзоси бўлиши керак.
а) таркиби ўзгармайдиган гуруҳ муайян автомобиль транспортининг ўзида шу автомобиль транспорти воситаси рўйхатга олинган Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудида бошланадиган ва тугайдиган йўналиш бўйлаб ташилса;
б) ташиш транспорт воситаси рўйхатга олинган Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудида бошланиб, иккинчи Аҳдлашувчи Томонлар давлати ҳудудида тугайдиган йўналишда амалга оширилса, шу шарт биланки, транспорт воситаси ўзи рўйхатга олинган давлатга бўш ҳолда қайтса;
в) транспорт воситаси илгари шу ташувчи ўз транспорт воситасида элтиб қўйган йўловчилар гуруҳини ўзи рўйхатга олинган давлат ҳудудига олиб келиш учун бошқа Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудига бўш ҳолда жўнаса.
2. Шунингдек, бузуқ транспорт воситаси бошқасига алмаштирилаётганида ҳам рухсатнома талаб қилинмайди.
3. Ушбу модданинг 1-бандида кўрсатилган ташишлар амалга оширилаётганида транспорт воситасининг ҳайдовчисида йўловчиларнинг рўйхати бўлиши лозим.
1. Аҳдлашувчи Томонлар давлатларидан бирининг ҳудудидан бошқа Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудига, шунингдек учинчи давлатдан транзит тарзида юк ташишлар, ушбу Битимнинг 7-моддасида кўзда тутилган ташишлардан ташқари, Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари тарафидан бериладиган рухсатномалар асосида амалга оширилади.
2. Ҳар бир юк ташишга, агар рухсатноманинг ўзида бошқача тартиб кўрсатилмаган бўлса, бир марта бориш-келиш ҳуқуқини берадиган алоҳида рухсатнома берилиши керак.
Рухсатнома ҳар бир транспорт воситасига берилади ва у фақат рухсатнома берилган ташувчи учун яроқли бўлади.
1. Қуйидаги тоифаларга мансуб ташишлар учун ушбу Битимнинг 6-моддасида кўрсатилган рухсатномалар талаб қилинмайди (уларга боғлиқ равишда транспорт воситаларининг бўш қатновлари ҳам шунга киради):
в) спорт тадбирларини ўтказиш учун транспорт воситалари, жониворлар, шунингдек турли анжомлар ва мол-мулклар;
г) театр декорациялари ва реквизитлари чолғу асбоблари, кинога олиш, телекўрсатувлар ва радиоэшиттиришлар учун ускуна ва анжомлар;
2. Ушбу модда 1-бандининг б), в) ҳамда г) тагбандларида дарж этилган истиснолар фақат юк транспорт воситаси рўйхатга олинган давлатга қайтарилиши керак бўлса ёки юк учинчи давлат ҳудудига ташиб ўтилсагина амал қилади.
1. Хавфли юкларни Аҳдлашувчи Томонлар давлатлари ҳудудида ташиш Аҳдлашувчи Томонлар миллий қонунлари доирасида ҳамда ваколатли органлар берадиган махсус рухсатнома асосидагина амалга оширилади.
2. Агар ортилган юк ёхуд бўш транспорт воситасининг ўлчамлари ёки вазни бошқа Аҳдлашувчи Томон миллий қонунларида белгиланган чегаралардан ортиқ бўлса, ташувчи бошқа Аҳдлашувчи Томон ваколатли органларининг махсус рухсатномасини олиши керак.
3. Ушбу модданинг 1- ва 2-моддаларида кўрсатиб ўтилган рухсатномаларда ҳаракат йўналиши белгиланган бўлса, ташиш шу йўналишларга мувофиқ амалга оширилиши лозим.
Ушбу Битимда кўрсатилган юк ташишлар умумэътироф этилган халқаро намунага мувофиқ келадиган юкхатлар бўйича амалга оширилиши керак.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг давлатларида рўйхатга олинган транспорт воситалари ушбу Битимнинг 6- ёки 7-моддасига биноан ташишларни амалга ошираётган бўлса импорт учун, транспорт воситасини бошқариш ва унга эгалик қилганлик учун бошқа давлат ҳудудида солинадиган солиқ ҳамда йиғимлардан, шунингдек йўллардан фойдаланганлик учун ундириладиган маъмурий йиғим ҳамда солиқлардан озод қилинади.
б) иккала Аҳдлашувчи Томон давлатларининг ҳудудида рўйхатга олинган транспорт воситаларига баравар қўлланадиган йиғимлар ҳамда бошқа талабномаларга, айрим йўл секциялари ва тоифаларидан, кўприк ва туннеллардан фойдаланганлик учун;
г) бошқа Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудида амалга оширилган транспорт воситасини таъмирлашда таъмир нархига қўшилган солиқларга.
1. Халқаро ташишларни амалга оширадиган транспорт воситалари ўз давлатининг рўйхатга олинганлик ва таниқлик белгиларига эга бўлиши керак. Юк автомобиллари ва шатакчи автомобиллар Аҳдлашувчи Томонлар давлатларининг рўйхатга олинганлик ва таниқлик белгиларига эга бўлса, тиркама ва ярим тиркамалар бошқа давлатнинг рўйхатга олинганлик ва таниқлик белгиларига эга бўлиши мумкин.
2. Ушбу Битимга мувофиқ ташишлар ўз давлатининг қонунларига мувофиқ халқаро ташишларни амалга оширишга ижозат олган ташувчилар томонидан бажарилади.
Бир Аҳдлашувчи Томон давлатининг ташувчиларига бошқа Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудида жойлашган икки манзил орасида, шунингдек бошқа Аҳдлашувчи Томон ваколатли органининг махсус рухсатномаси олинган бўлмаса бошқа Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудидан учинчи давлат ҳудудига ва учинчи давлат ҳудудидан бошқа Аҳдлашувчи Томон давлати ҳудудига йўловчилар ва юкларни ташишга рухсат берилмайди.
Йўловчилар ва юкларни ушбу Битимга мувофиқ ташишлар ташувчининг учинчи шахсларга етказилган зарар учун фуқаролик масъуллигининг мажбурий суғуртасига сўзсиз амал қилинганидагина амалга оширилади. Мазкур ташишларни амалга ошираётган ҳар бир транспорт воситаси суғурта қилиниши керак.
1. Ушбу Битим қоидаларининг ҳар қандай бузилиши ҳолларида транспорт воситаси рўйхатга олинган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органлари давлати ҳудудида қоидабузарлик юз берган Аҳдлашувчи Томон ваколатли органларининг илтимосига биноан, амалдаги қонунлардан қатъи назар, қуйидаги тадбирлардан бирини бажариши керак;
б) қоидабузарлик яна такрорланса, ушбу модданинг в) тагбандида кўрсатилган тарзда рухсатнома вақтинча ёки бутунлай бекор қилинишидан хабардор қилиб огоҳлантириш;
2. Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари кўрилган чоралар тўғрисида бир-бирларини хабардор қиладилар.
3. Ушбу модданинг қоидалари давлатнинг суд ва ижро органларини шу давлатда юз берган қоидабузарликлар юзасидан миллий қонунларга биноан чоралар кўриш ҳуқуқини чекламайди.
1. Аҳдлашувчи Томонларнинг миллий қонунларидаги қоидалар, шунингдек иккала Аҳдлашувчи Томон давлатлари иштирок этган халқаро шартномаларнинг қоидалари чегарани кесиб ўтишга дахлдор чегаравий, божхонага оид, санитария ва наботот санитарияси назоратига нисбатан қўлланади.
2. Бир Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органи томонидан давлат чегарасини кесиб ўтган ҳолда ҳар қандай юкларни транзит тарзда олиб ўтиш ва ташишлар тўла ёки қисман тўхтатиладиган бўлса, Томонлар бу ҳақда бир-бирини ўз вақтида хабардор қилишлари керак.
Аҳволи оғир беморлар, шунингдек жониворлар ва тез бузиладиган юкларни ташишда чегара, божхона ва санитария текширувидан ўтказиш навбатдан ташқари амалга оширилади.
1. Ушбу Битимга мувофиқ амалга ошириладиган ташишлар чоғида қуйидаги материаллар баҳамжиҳат равишда божхона йиғимлари, божлари ва рухсатномалардан озод қилинади:
а) ҳар қандай моделдаги транспорт воситаси учун кўзда тутилган, технологик ва конструктив жиҳатдан двигателнинг истеъмол тизимига алоқадор бўлган идишлардаги ёнилғи. Бу қоида фақат автомобиллар ва шатакчи автомобилларга ўрнатилган идишлардаги, шунингдек тиркама ва ярим тиркамаларга рефрижераторларнинг ишлаши учун мўлжаллаб ўрнатилган идишлардаги ёнилғига тааллуқли;
в) ташишларни амалга ошираётган транспорт воситасини таъмирлашга мўлжалланган эҳтиёт қисмлар ва асбоблар.
2. Ишлатилмаган эҳтиёт қисмлар қайта экспорт қилиниши ва алмаштирилган эҳтиёт қисмлар ҳам давлатдан олиб чиқилиши ёки тегишли Аҳдлашувчи Томонлар давлати ҳудудида белгиланган тартибга мувофиқ топширилиши ёхуд йўқ қилиниши керак.
1. Транспорт воситасининг ҳайдовчиси ўзи бошқараётган транспорт воситасининг тоифасига мувофиқ келадиган миллий ёки халқаро ҳайдовчилик гувоҳномасига ҳамда транспорт воситаси рўйхатга олинганлиги тўғрисида миллий ҳужжатларга эга бўлиши керак.
2. Миллий ва халқаро ҳайдовчилик гувоҳномалари Йўл ҳаракати тўғрисида 1968 йил 8 ноябрдаги халқаро конвенцияда белгиланган намунага мувофиқ келиши лозим.
3. Ушбу Битим қоидаларига мувофиқ талаб этиладиган рухсатнома ва бошқа ҳужжатлар тегишли транспорт воситасига қўйилган бўлиши ҳамда ваколатли текширув органларининг талабига мувофиқ тақдим этилиши керак.
Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг давлати ҳудудида рўйхатга олинган ташувчи ва транспорт воситасининг экипажи етиб келган давлатининг йўл ҳаракати қоидалари ҳамда қонунларига риоя қилишга мажбурдирлар.
Ушбу Битим, шунингдек иккала Аҳдлашувчи Томон давлатлари қатнашган халқаро шартномалар орқали тартибга солинмаган масалалар Аҳдлашувчи Томонлар давлатларининг миллий қонунларига мувофиқ ҳал қилинади.
1. Ушбу Битимни бажариш, шунингдек ушбу Битимни қўллаш ёки талқин этиш билан боғлиқ бўлган барча баҳсли масалаларни ҳал этиш учун Аҳдлашувчи Томонлар Томонлар таркиби ваколатли органлар вакилларидан иборат бўлган Қўшма комиссия тузадилар.
2. Қўшма комиссия Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг илтимосига кўра Ўзбекистон Республикаси ва Чехия Республикаси ҳудудида навбатма-навбат чақирилади.
3. Агар Аҳдлашувчи Томонлардан бири ушбу Битимни ўзгартириш ёки унга қўшимчалар киритишни таклиф қилса, Қўшма комиссия эҳтимолда тутилаётган ўзгартиш ва қўшимчалар юзасидан музокаралар ўтказади.
Ушбу Битим Аҳдлашувчи Томонларнинг улар иштирок этган халқаро шартномаларидан келиб чиқадиган ҳуқуқ ва мажбуриятларига дахл қилмайди.
1. Ушбу Битим Аҳдлашувчи Томонларнинг уни кучга киритиш учун зарур бўлган давлат ички процедураларини бажарганликлари тўғрисида дипломатик каналлар орқали охирги билдиришнома олинганидан 30 (ўттиз) кун ўтгач кучга киради.
2. Ушбу Битим беш йил муддатга тузилади. Агар Аҳдлашувчи Томонлардан ҳеч қайсиси тегишли муддат тугашидан камида олти ой илгари бошқа Аҳдлашувчи Томонни ушбу Битим фаолиятини тўхтатиш тўғрисида ўз ниятидан ёзма равишда хабардор қилмаса, унинг фаолияти ўз-ўзидан келгуси бир йиллик даврларга узаяди.
Тошкент шаҳрида 1999 йил 20 апрелда икки нусхада, ўзбек, чех ва рус тилларида тузилди, бунда барча матнлар бир хил кучга эга.