LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 7 ноябрдаги 434-сонли «Ҳукуматлараро битимларни тасдиқлаш тўғрисида»ги қарори билан тасдиқланган.
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Озарбайжон Республикаси Ҳукумати, бундан кейин «Томонлар» деб аталувчилар,
ўз мамлакатлари фуқароларининг ҳаёти, ҳуқуқи ва қонуний манфаатларини, жамият ҳамда давлат манфаатларини жиноий тажовузлардан ишончли ҳимоя қилишга интилиб,
халқаро конвенциялар ва Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг жиноятчиликнинг олдини олиш ва одил жиноий судловни амалга ошириш соҳасидаги қарорларидан келиб чиқиб,
1. Томонлар миллий қонунлар ҳамда халқаро ҳуқуқ меъёрларидан келиб чиқиб, ўз давлатларининг марказий ваколатли органлари орқали жиноятчиликка қарши курашишда ушбу Битим қоидаларига мувофиқ ҳамкорлик қиладилар.
Ўзбекистон Республикаси учун — Прокуратура, Ички ишлар вазирлиги, Миллий хавфсизлик хизмати, Давлат божхона қўмитаси, Давлат чегараларини қўриқлаш бўйича қўмитаси;
Озарбайжон Республикаси учун — Ички ишлар вазирлиги, Прокуратура, Адлия вазирлиги, Миллий хавфсизлик вазирлиги, Давлат божхона қўмитаси, Солиқлар вазирлиги, Миллий банк, Давлат қимматбаҳо қоғозлар бўйича қўмитаси.
3. Ушбу Битим кучга киргач, бир ой ичида Томонлар марказий ваколатли органларнинг рўйхатини уларнинг ваколати доираси, манзили ва бошқа зарур маълумотларни кўрсатган холда алмашадилар. Уларга оид бошқа барча ўзгаришлар тўғрисида Томонлар бир-бирларини тезда хабардор қиладилар.
4. Марказий ваколатли органлар ушбу Битимни бажариш мақсадида бир-бирлари билан бевосита алоқада бўладилар.
в) гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддалар (матнда — гиёҳвандлик моддалари)ни ноқонуний юргизишга;
г) ўқ отар қуроллар, ўқ-дорилар, портловчи моддалар, портлатиш қурилмалари, шунингдек радиоактив моддаларни ноқонуний муомалага киритишга;
ж) қалбаки пуллар, қимматбаҳо қоғозлар ва кредит карточкаларини, шунингдек паспортлар ҳамда шахсни тасдиқлайдиган бошқа ҳужжатларни ясаб тарқатишга;
а) таъқиб ва суддан қочиб юрган, жиноий жазони ўташдан бош тортган, шунингдек бедарак йўқолган шахсларни қидириб топиш;
б) ўғирланган, алоҳида номери ёки махсус таниқлик белгиларига эга бўлган ва қимматбаҳо нарса ҳамда буюмларни, паспортлар ва шахсни тасдиқловчи бошқа ҳужжатларни, номерли қимматбаҳо қоғозлар ва кредит карточкаларини қидириб топиш;
д) аэропортларда, темир йўл станциялари ва метрополитенда хавфсизликни таъминлаш, шунингдек шахслар ва объектларни турли хилдаги жиноий тажовузлардан ҳимоя қилиш;
а) жиноятларни аниқлаш, олдини олиш ва фош этишга кўмаклашадиган, шунингдек ушбу Битимнинг 2-моддасига мувофиқ бошқа вазифаларни ҳал этишга кўмаклашадиган ахборотни алмашиш;
б) шахслар, ташкилотлар, муассасалар ва фирмалар фаолиятини ўрганиш, шахслар, нарсалар ва ҳужжатларни тегишли ҳисоб-китоблар бўйича текшириш орқали ушбу Битимнинг 2-моддасида кўзда тутилган жиноятларни текширишга кўмаклашиш;
г) уюшган жиноий гуруҳлар фаолиятига барҳам беришга йўналтирилган мувофиқ тадбирларни амалга ошириш;
е) жиноятчиликка қарши кураш масалалари бўйича қонунлар ва бошқа меъёрий ҳуқуқий ҳужжатларни алмашиш.
2. Ҳамкорликнинг кўлами ва конкрет шакллари марказий ваколатли органларнинг эҳтиёжлар ҳамда бошқа муҳим жиҳатларни ҳисобга олиб тузган аҳдлашувларида белгиланади.
3. Томонлар ўз давлатларининг марказий ваколатли органларига агар тузилмаган бўлса, иложи борича қисқа муддатларда қуйидагиларни кўзда тутадиган битимларни ишлаб чиқиш ва тузишни топширадилар:
а) улар ўртасида алоқа каналларини ўрнатиш ва алоқада бўлиб туриш, жиноятларнинг барча жиҳатлари ҳамда ушбу Битим 2-моддасида ўртага қўйилган бошқа масалаларни ҳал этишга алоқадор ахборотларни зудлик билан алмашиш;
б) ушбу Битим 2-моддасида кўзда тутилган жиноятлар ҳамда халқаро тусдаги жиноятларни бундай жиноятларни амалга оширишда гумон қилинаётган шахсларни аниқлаш мақсадида текширишда ҳамкорлик қилиш.
4. Томонлар жиноятчиликка қарши кураш соҳасида дастурлар ва тадқиқотларни режалаштириш ҳамда амалга оширишда, ўзаро қизиқиш уйғотувчи масалалар бўйича халқаро конференциялар ва семинарлар ўтказишда бир-бирларига кўмаклашадилар.
5. Томонлар алоҳида битимларга мувофиқ адлия органлари, божхона, солиқ хизматлари учун ўзаро манфаатли асосда кадрлар тайёрлаш соҳасида ҳамкорлик қилишга келишдилар.
6) Томонлар жиноятчиликнинг олдини олиш соҳасида, шунингдек ўз давлатларида воситаларига талабни ҳамда гиёҳвандлик кўламларини қисқартириш мақсадида ҳуқуқбузарликка йўл қўйган шахслар, айниқса вояга етмаганлари, реабилитация қилиш ва ижтимоий интеграциялаш бўйича дастурларда ҳамкорликни амалга оширадилар. Бу мақсадда, жумладан пенитенциар тизимнинг амал қилиш тажрибасидан фойдаланилади, маҳкумларни озодликдан маҳрум этиш жойларида сақлаш шароитларини яхшилашда, жазони ўтаб қайтган шахсларни ижтимоий кўниктириш марказлари ишида ўзаро кўмаклашув амалга оширилади.
1. Ушбу Битим 3-моддаси 1 -бандининг «а» кичик бандида кўзда тутилган ахборот алмашиш конкрет жиноятларга, жумладан қуйидагиларга тааллуқли бўлади:
а) уюшган гуруҳлар тарафидан бир Томон давлати ҳудудида тайёрланаётган ёки амалга оширилган жиноятларга, агар бундай гуруҳлар таркибига бошқа Томон давлатнинг фуқаролари ҳам кирса, ёки бу жиноятлар ушбу давлат манфаатларига тааллуқли бўлса;
б) гиёҳвандлик моддаларини ноқонуний юргизишга алоқадор жиноятлар, агар гиёҳвандлик моддалари бир Томон давлатидан иккинчи Томон давлатига, жумладан учинчи мамлакатлар орқали транзит тарзида келиб тушаётган бўлса, шунингдек бир Томон давлати ҳудудида гиёҳвандлик моддаларини ноқонуний тайёрлаш ва сотишга бошқа Томон давлатининг фуқаролари тортилган бўлса;
в) ноқонуний йўл билан топилган легализация қилишга алоқадор жиноятлар, унда бир томон давлатининг ҳудуди ёки муассасаси бошқа Томон давлатининг фуқаролари тарафидан шу мақсадда фойдаланилаётган бўлса.
а) аниқланган террористик гуруҳларнинг таркиби ва тузилмаси, улар фаолиятининг шакл ва методлари, улар фойдаланадиган техникавий воситалар, тайёрланаётган ва амалга оширилган террористик воқеалар ҳамда уларга алоқадор шахслар, агар бу жиноятлар бошқа Томон давлати манфаатларига дахл қилса;
б) моддаларини нолегал ташиш йўналишлари, уларни аниқлаш методлари, ноқонуний юргизишга келиб тушаётган моддаларининг янги турлари, уларнинг хусусиятлари ва тайёрлаш технологияси тўғрисида;
в) жиноятларнинг уюшган гуруҳлар томонидан амалга ошириш йўллари, уларнинг таркиби, тузилиши, фаолият соҳаси ва жиноий алоқалари тўғрисида;
г) ноқонуний йўл билан топилган даромадларни легализациялаш усуллари, бундай фаолиятга алоқадорликда гумон қилинаётган ташкилотлар, банк муассасалари ва фирмалар тўғрисида;
д) бир Томон давлатининг иккинчи Томон давлати ҳудудида доимий яшайдиган ёки унда вақтинча бўладиган, ушбу Битим 2-моддасида кўзда тутилган жиноятларни амалга оширишда гумон қилинаётган фуқаролари тўғрисида.
3. Марказий ваколатли органлар, агар ахборот бошқа Томонни ҳам қизиқтиради деб ҳисоблаш учун асослар мавжуд бўлса, сўров берилмаган бўлсада, ушбу Битим доирасида ўз ташаббусларига кўра ахборот алмашишлари мумкин.
1. Ахборот бериш ва ушбу Битимнинг 3-моддасида кўзда тутилган бошқа хатти-ҳаракатлар марказий ваколатли органлар томонидан сўровномаларга мувофиқ амалга оширилади. Бундай сўровлар Халқаро жиноий полиция ташкилоти (Интерпол) орқали ёки бевосита, жумладан электр алоқаси воситалари орқали юборилиши мумкин.
2. Ёрдам кўрсатиш тўғрисидаги сўров ёзма равишда жўнатилади ва унда қуйидагилар акс эттирилиши лозим:
а) ишнинг моҳияти, ушбу ишга дахлдор бўлган ёки унга алоқадор шахслар ахборот бериш сўралаётган фактлар, нарсалар ва ҳужжатлар тўғрисида тўлиқ маълумот;
3. Зарур ҳолларда, сурувни бажаришни енгиллаштириш учун ҳужжатларнинг лозим тарзда тасдиқланган нусхалари ёки кўчирмалари унга илова қилинади.
4. Сўровни бажаришда сўралаётган Томон давлатининг қонунлари қўлланади. Марказий ваколатли органлар сўровни бажаришни енгиллаштириш учун зарур қўшимча маълумотларни сўраб олишга ҳақли. Агар бажариш сўралаётган Томон давлатида амалга оширилаётган жиноий тафтиш ёки бошқа тадбирларни бажаришга халал берадиган бўлса, сўровни бажариш кечиктирилиши ёки сўраётган Томон билан келишган ҳолда муайян шартларга боғлиқ қилиб қўйилиши мумкин.
2. Сўровни бажаришни рад этиш тўғрисида қарор қабул қилинадиган бўлса, марказий ваколатли органлар сўралаётган Томон ваколатли органига рад этиш сабабларини кўрсатган ҳолда хабарнома юборади.
1. Томонлар улар давлатларининг марказий ваколатли органлари бир-биридан олинган ахборотнинг, агар бу ахборот ёпиқ тарзда бўлса ёки уни берган Томон бирон сабабга кўра унинг ошкор қилинишини истамаса, махфийлигини миллий қонунларга мувофиқ таъминлайдилар, деб келишиб олдилар.
Ахборотнинг махфийлик даражасини уни берган Томон белгилайди. Бу шарт худди шу даражада ушбу Битим доирасида Томонлар бир-бирларига берган техникавий воситалар, қурилма ва материалларга ҳам тегишлидир.
2. Ушбу Битим доирасида Томонлар бир-бирларига берган техникавий воситалар, қурилма ва материалларни учинчи томонга бериш зарурати туғилганида уларни тақдим этган марказий ваколатли органларнинг ёзма розилиги олиниши лозим.
3. Жисмоний шахслар тўғрисида Томонлар бир-бирларидан олган маълумотлар фақат ушбу Битимда белгиланган мақсадлардагина ишлатилиши мумкин. этувчи Томон бундай маълумотларнинг ишончлилиги ҳамда тегишли ўзгартириш ва тўлдиришларни ўз вақтида етказишни таъминлайди.
Жисмоний шахслар тўғрисидаги ахборотни қабул қилиб олиш, сақлаш, улардан фойдаланиш ва йўқ қилиб юбориш уни олган Томон давлатининг қонунларига мувофиқ амалга оширилади.
4. Барча ҳолларда Томонлар ахборотни бегона кишиларнинг ундан бохабар бўлишлари, қонунсиз ўзгартирилиши, йўқ қилиб юборилиши ёки ошкор этилишидан самарали равишда муҳофаза этадилар.
Томонлар миллий қонунларга мувофиқ ҳамда ўз имкониятларидан келиб чиқиб, зарур ҳолларда, жумладан исталган учинчи томон билан аҳдлашувига кўра юргизилиши махсус қоидалар орқали тартибга солинадиган нарсалар, воситалар ва моддаларни ана шундай нарсалар, воситалар ва моддаларни ноқонуний юргизишда иштирок этаётган шахсларни аниқлаш ҳамда уларни жиноий таъқиб этиш мақсадида назорат учун етказиб бериш методини ўринли равишда қўллашлари мумкин.
1. Томонлар йўловчи ва юкларни халқаро ташишларда тижорий ташувчилар тарафидан ишлатилаётган транспорт воситалари ушбу Битимнинг 2-моддасида кўрсатилган жиноятларни амалга оширишда фойдаланилмаслиги учун лозим чораларни кўрадилар.
2. Ҳар бир Томон тижорий ташувчиларга уларнинг транспорт воситаларидан ушбу Битимнинг 2-моддасида кўрсатилган жиноятларни амалга оширишда фойдаланилиши олдини олиш учун лозим хавфсизлик чораларини кўриш мажбуриятини юклайди.
3. Томонлар чегарадан ўтказиш пунктлари ва божхона назоратининг бошқа зоналарида транспорт воситалари ва юкларга қонунсиз дахл қилишнинг олдини олиш ҳамда тегишли хавфсизлик чораларини кўриш учун тижорий ташувчилар ва тегишли органларнинг ҳамкорлигини таъминлайдилар.
1. Томонлар ушбу Битимни бажариш бўйича харажатларни мустақил равишда, ўз мажбуриятларини бажариш учун лозим бўлган даражада тўлайдилар.
2. Зарур ҳолларда Томонлар ушбу Битимдан келиб чиқадиган хатти-ҳаракатларни амалга ошириш учун харажатларни биргаликда тўлайдилар, бу ҳар бир алоҳида ҳолда тегишли аҳдномалар тарзида расмийлаштирилади. Томонларнинг биргаликдаги харажатлар юзасидан мажбуриятлари ана шу аҳдномаларга биноан тартибга солинади.
3. Томонлар зарур ҳолларда ушбу Битимнинг 2 -моддасида кўрсатилган жиноятларга қарши курашишда муайян вазифаларни ҳал этиш учун зарур техникавий воситалар ва материалларни ёрдам тариқасида бир-бирларига текинга бериши мумкин.
1. Ушбу Битим Томонларнинг улар иштирок этган бошқа халқаро шартномаларидан келиб чиқадиган ҳуқуқ ва мажбуриятларига дахл қилмайди.
2. Ушбу Битимга Томонлар алоҳида баённомалар тарзида ўзаро мақбул ўзгартиш ва тўлдиришлар киритишлари мумкин. Улар ушбу Битим учун белгиланган тартибда кучга кирганидан сўнг унинг таркибий қисмига айланади.
Ушбу Битимни талқин этиш ёки қўллаш юзасидан келиб чиққан ҳар қандай баҳслар музокара ва маслаҳатлашувлар ўтказиш орқали ҳал этилади.
1. Ушбу Битим Томонлар уни кучга киритиш учун лозим бўлган давлат ички процедураларини бажарганликлари тўғрисида охирги хабарнома олинган санадан бошлаб кучга киради.
2. Ушбу Битим кучга кирган кунидан бошлаб беш йил муддатга амал қилади ва унинг фаолияти кейинги беш йиллик муддатларга ўз-ўзидан кўчиб ўтади.
3. Томонлардан ҳар бири бошқа Томонга хабарнома йўллаб, ушбу Битимни бекор қилиши мумкин. Бу Битим бошқа Томон ана шундай хабарномани олган кундан олти ой ўтгач ўз кучини йўқотади.