LexUZ шарҳи
Мазкур Битим Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2000 йил 15 декабрдаги 479-сонли «Ҳукуматлараро битимларни тасдиқлаш ҳақида»ги қарори билан тасдиқланган
Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати билан Италия Республикаси Ҳукумати, бундан кейин «Аҳдлашувчи Томонлар» деб аталувчилар,
ўзаро манфаатли асосларда автомобилларда халқаро йўловчи ва юкларни бевосита ва транзит ташишни енгиллаштириш ва тартибга солиш мақсадида,
Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бирининг ташувчилари бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудига ташувчи жойлашган Аҳдлашувчи Давлат мамлакатида рўйхатдан ўтказилган автотранспорт билан ушбу Битим қоидаларига мувофиқ ҳолда йўловчи ва юкларни бевосита ва транзит ташишларни амалга ошириш ҳуқуқига эга бўладилар.
Икки Аҳдлашувчи Томон ҳудудига фуқароларнинг келиши ва унда бўлишига доир амалдаги қонунчилик меъёрларига мувофиқ ушбу Битим, ҳайдовчи ўрнини ҳам қўшиб ҳисоблаганда тўққиз ўриндиқдан кўп бўлган, йўловчиларни ташиш учун мўлжалланган автотранспорт (автобус) билан икки мамлакат орасида амалга ошириладиган халқаро йўловчилар ташиш, шунингдек транзит ташишларга татбиқ этилади.
1. Ушбу Битимга биноан йўловчиларни олдиндан белгиланган ва эълон қилинган жадвал ҳамда тарифларга биноан маршрут автобусларда ташишлар мунтазам ташишлар деб ҳисобланади.
2. Мазкур ташишларда йўловчиларни охирги пунктлар ҳамда бошқа белгиланган жойларда чиқариш ва туширишга рухсат берилади.
3. Ушбу Битим қоидалари ва йўловчиларни маршрут бўйича ташишни тартибга солувчи миллий қонунларга биноан, ташувчилар жўнаш ва тўхташ жойларида, бўш жойлар бўлган тақдирда, ҳар қандай йўловчиларни чиқариб олишга мажбурдирлар.
Мунтазам ташишлар ушбу Битимнинг 25-моддасида кўрсатилган ваколатли органларнинг биргаликдаги ўзаро розилиги бўйича ва 26-модда билан кўзда тутилган Аралаш Комиссия таърифлари асосида ташкил этилади.
1. Йўловчиларни мунтазам ташиш бошқа шахсга бериш ҳуқуқисиз тегишли рухсатномалар асосида ташкил этилади.
2. Рухсатнома Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари тарафидан ушбу органлар эришган бошқа битимлардан истисно тарзда, ўзаро асосда миллий ҳудуддан ўтадиган маршрут қисми учун берилади.
4. Рухсатнома ташувчи томонидан ташувчи жойлашган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органларига тақдим этиладиган сўров асосида мунтазам ташишларни амалга ошириш учун ишлатилади.
5. Сўровда муайян бир йилга белгиланган маршрут, Аралаш Комиссия томонидан ўзаро келишуви асосида белгиланган тарифлар кўрсатилган ва Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари сўраши мумкин бўлган бошқа маълумотлар бўлиши лозим. Сўровга бекатлар ҳамда километраж кўрсатилган маршрут плани илова қилинади.
6. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ваколатли органлари бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органларига тегишли иловаларга эга бўлган сўровни берадилар.
1. Ушбу Битимга биноан Аҳдлашувчи Томонлардан бири ҳудудидан бошқа мамлакат ҳудудини кесиб ўтиб, учинчи мамлакатга етиш учун жўнаган йўловчиларни ташишлар мунтазам транзит ташишлар деб ҳисобланади, бунда иккинчи мамлакат ҳудудида биронта йўловчи тушириб қолдирилмаслиги ёки чиқариб олинмаслиги шарт.
2. Мунтазам транзит ташишлар кесиб ўтилаётган мамлакатнинг ваколатли органлари берадиган рухсатномалар асосида амалга оширилади; бу ваколатли органларга ташувчи ўз мамлакатининг ваколатли органлари орқали тегишли сўров юборади.
1) Бир транспорт билан муайян йўловчиларни транспорт воситаси рўйхатдан ўтказилган мамлакат ҳудудида бошланадиган ва шу жойга қайтиб келганида тугайдиган ташишлар (ёпиқ эшикли сафарлар).
2) Бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудига тўла ҳолда кириш ва транспорт воситаси рўйхатдан ўтказилган мамлакатга бўш қайтиш (бўш қайтишли сафарлар).
3) Ташувчи билан буюртмачи ўртасида олдиндан тузилган битим асосида транспорт воситаси рўйхатдан ўтказилган мамлакатга гуруҳларни ташиб ўтказиш учун бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудига бўш ҳолда кириш (бўш киришли сафарлар).
1. Ушбу Битим 8-моддасининг 1) ва 2) бандларида кўрсатилган ташишлар, жумладан транзит ташишлар, рухсатнома олиш заруратисиз амалга оширилади.
3. Аварияга учраган автобус Аралаш Комиссия томонидан белгиланган қоидалар бўйича рухсатнома олмасданоқ бошқа автобус билан алмаштирилиши мумкин.
4. Ушбу Битим 8-моддасининг 3) бандида кўзда тутилган ҳолларда ташувчи мамлакатининг ваколатли органлари бошқа Аҳдлашувчи Томондан рухсатнома сўраши лозим. Ваколатли органлар Аралаш Комиссия томонидан ушбу Битимнинг 26-моддасида кўрсатилган рухсатнома бланкларининг бир йиллик контингенти билан алмашадилар.
1. Ушбу Битимнинг аввалги моддаларида кўрсатилмаган барча автобус ташишлари учун бошқа Аҳдлашувчи Томон ваколатли органларининг бир марталик рухсатномасини олиш лозим.
2. Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органларига йўлланган сўров асосида ташувчига рухсатнома берилади.
3. Сўров саёҳатдан мақсад, маршрут, етиб бориш пункти, фойдаланилаётган автотранспорт ва Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари томонидан ўзаро келишувга биноан талаб этилиши мумкин бўлган бошқа барча маълумотларни ўз ичига олиши керак.
4. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ваколатли органлари бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органларига барча зарур иловалар билан бирга сўров юборадилар.
5. Бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органлари сўров олингач, ўттиз кун муддат ичида ўз қарори ҳақида хабар берадилар.
6. Бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ижобий жавоби олингач, ташувчи мамлакатининг ваколатли органлари тегишли рухсатномани берадилар.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ташувчиси бир мамлакатдан иккинчисига юк ташиш учун иккинчи мамлакатнинг ваколатли органлари томонидан бериладиган рухсатномага эга бўлиши керак, бундан ушбу Битимнинг 12- ва 13-моддаларида кўрсатилган ёки Аралаш Комиссиянинг қарори бўйича рухсатнома олишдан озод этиладиган ҳоллар мустаснодир.
3. Юкларни ташиш вақтида транспорт воситалари ва ҳайдовчиларнинг бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудига кириши, ҳаракати ва бўлиши ўзаролик негизида Давлат хавфсизлиги талабларига биноан алоҳида шароитларга, назорат ва эҳтиёт чораларига тушиши мумкин.
1. Қуйида санаб ўтиладиган юк ташишлар учун, агар иккала Аҳдлашувчи Томон ҳудудларига юкларнинг кириши ва олиб чиқилиши тартиби бўйича қоидалар рухсатномалар олинишини тақозо этмаса, аввалги моддада кўрсатилган рухсатномалар бўлиши шарт эмас:
4) йўловчиларни ташишга мўлжалланган транспорт воситаларига маҳкамланган тиркамаларда багажни ташиш ва аэропорт томонга ёхуд ундан қайтиш йўналишида багажларни исталган транспорт турида ташиш;
6) тез тиббий ёрдам лозим бўлган ҳолларда, биринчи навбатда табиий офат чоғида зарур предметларни ташиш;
7) полиция ёки бошқа қўриқлаш органлари кузатувида махсус транспорт воситаларида қимматли юклар (масалан, қимматбаҳо металлар)ни ташиш;
9) бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида яроқсиз ҳолга келган транспорт воситасини алмаштириш учун ичи бўш транспорт воситасини кўчириш, шунингдек аварияга учраган транспортнинг таъмирдан чиқарилгач, бўш қайтиб келишида. Юкнинг алмаштирилган транспорт воситасида ташилиши давом эттирилиши яроқсиз ҳолга келган транспорт воситаси учун берилган рухсатномадан фойдаланган ҳолда амалга оширилади.
2. Ушбу моддадаги рухсатнома талаб этилмайдиган ташишлар рўйхати Аралаш Комиссия тарафидан ўзгартирилиши мумкин.
3. Ушбу моддада кўрсатилган ташишларни амалга оширишда бу соҳада амал қиладиган махсус қоидаларда кўзда тутилган турли тарздаги талаблар ҳам ҳисобга олинади.
1. Олинган рухсатномани бошқа шахсга бериш мумкин эмас, у ташувчига бир ёки бир неча транспорт бирликлари(тиркамасиз юк машинаси, автопоезд, шатакчи)да мазкур рухсатномада кўрсатилган муддатнинг бошидан охиригача, аммо бир йилдан ошмаган вақт мобайнида, ташишларни амалга ошириш ҳуқуқини беради.
2. Агар Томонлар бошқача келишиб олган бўлмасалар, Аҳдлашувчи Томонлар ҳудудида транзит ташишлар учун рухсатнома талаб этилмайди.
3. Ушбу Битимга биноан Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг ҳудуди орқали учинчи мамлакатга транзит амалга оширилаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида юк туширмаган ёки ундан юк олмаган ҳолда ташишлар транзит ташишлар деб ҳисобланади.
2. Шунингдек, рухсатномалар тегишли миқдорини белгиловчи Аралаш Комиссия бошқача тарзда ҳал этган бўлмаса ва зарурат туғилган ҳолларда учинчи мамлакатнинг рухсатномаси олинган бўлмаса, бир Томон ҳудудида миллий ташувчилар иккинчи Аҳдлашувчи Томон ва учинчи мамлакат орасида ҳамда аксинча тарзда ташишларни амалга оширишлари ҳам тақиқланади.
1. Иккала мамлакатнинг ваколатли органлари амалдаги миллий нормалардан келиб чиққан ҳолда ташувчининг касбий ва техникавий имкониятларига, транспорт воситаларининг яроқлилигига, йўл ҳужжатларининг аҳволига, ҳайдовчиларнинг бошқариш қобиллигига, учинчи ҳамда ташилаётган йўловчилар олдида суғурта қопламаси ҳамда эҳтиёт шарт учун максимал маблағларни белгилайдилар.
2. Товарларнинг йўлланма ҳужжатлари ташишлар амалга ошириладиган Томон амалдаги қонунларининг нормаларига мувофиқ келиши керак.
Ҳужжатларни бериш, йўловчилар ва юкларни ташиш учун талаб этиладиган ҳужжатларни тўлдириш, рўйхатга олиш журналларини тўлдириш ҳамда ваколатли органлар орасида алмашиш учун статистик маълумотларни тўплаб бориш тартиби Аҳдлашувчи Томонлар тегишли органларининг умумий битими билан белгиланади.
1. Ушбу Битимда белгиланган ташувчилар ва ташишлар амалга ошириладиган транспорт воситаларининг ходимлари транспорт воситалари қайси Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бўлса, ўша жойдаги тегишли йўл ҳаракати ва транспорт нормаларига амал қилишга мажбурдирлар.
2. Аввалги бандда кўрсатилган қоидаларни бузганлик учун бу қоидалар қайси Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бузилган бўлса, унинг ваколатли органлари олдида жавобгарлик белгиланади.
1. Иккала Аҳдлашувчи Томоннинг ташувчилари ташиш амалга оширилаётган Аҳдлашувчи Томон ҳудудида амалда бўлган валюта ва солиқ нормаларига риоя қилишга мажбурдирлар.
2. Аралаш Комиссия иккала мамлакат қонунларида йўл қўйиладиган солиқ имтиёзларини таклиф қилиши мумкин.
1. Аҳдлашувчи Томонлардан ҳар бири бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида рўйхатга олинган транспорт воситаларининг ўз ҳудудига божхона божи солинишидан вақтинчалик озод қилинган ҳолда, тақиқ ва чеклашларсиз кириб келишга йўл қўйиши мумкин, бунда мазкур воситалар қайта экспорт қилиниши шарт.
2. Аҳдлашувчи Томонлар бу транспорт воситалари миллий ҳудудда амал қиладиган вақтинчалик импорт режимига тегишли божхона процедураларидан ўтказилишини талаб қилишлари мумкин.
1. Транспорт воситасининг ҳайдовчиси ва экипажнинг бошқа аъзолари зарур шахсий буюмларни божхона божи солинмаган ҳолда, сафар эҳтиёжларига керак бўладиган даражада ва иккинчи Аҳдлашувчи Томон ҳудудида бўлиш муддатларига мутаносиб миқдорда вақтинча импорт қилишлари мумкин, бунда мазкур буюмлар учинчи шахсларга бериб юборилмаслиги шарт.
2. Шунингдек, иккинчи Аҳдлашувчи Томон ҳудудида амал қиладиган божхона қонунларига мувофиқ равишда саёҳат давомида истеъмол қилинадиган даражада озиқ-овқат маҳсулотлари ҳамда шахсий эҳтиёжга яраша озроқ миқдорда тамаки, сигара ва сигаретлар ҳам бож тўлашдан озод қилинади.
3. Бу имтиёзлар йўловчилар вақтинча фойдаланадиган буюмларни вақтинча истисно қилган ҳолда божхона маъмурлари томонидан импорт борасида белгиланган шарт-шароитларга мувофиқлаштирилади.
Транспорт воситаларининг меъёрдаги бакларидаги вақтинча олиб кирилаётган ёқилғи ва ёнилғи тақиқ ва чеклашларсиз божхона божидан озод қилинади; меъёрдаги бак деганда муайян транспорт воситасининг тури учун ишлаб чиқарувчи томонидан кўзда тутилган идишлар тушунилади.
1. Ушбу Битимда кўзда тутилган ташишларни амалга ошираётган, киритиб бўлинган транспорт воситасини таъмирлаш учун мўлжалланган эҳтиёт қисмлар тақиқ ва чеклашларсиз Аҳдлашувчи Томонларнинг амалдаги қонунларида кўзда тутилган расмиятларга амал қилинган ҳолда бож тўлашдан озод қилинади.
2. Алмаштирилган, аммо олиб чиқиб кетилмаган эҳтиёт қисмларга, агар мамлакат қонунларига биноан улар шу мамлакатга бепул берилмаса ёки божхона хизмати назоратида эгаси ҳисобидан йўқ қилиб юборилмаса, бож солиниши даркор.
1. Ушбу Битим асосида амалга оширилган ташишлар учун ҳақ тўлаш тўлов куни амал қилаётган бозор курсида эркин алмаштириладиган валюта ҳисобидан амалга оширилади.
2. Тегишли пул жўнатмалари чеклашларсиз ҳамда тегишли солиқлар ҳисобидан олдиндан тўловларни ушлаб қолиш асосида амалга оширилиши лозим.
3. Агар Аҳдлашувчи Томонлар орасида тўловлар юзасидан Битим тузилса, мазкур тўловлар ушбу Битим қоидаларига биноан амалга оширилади.
Бошқа Аҳдлашувчи Томон ҳудудида ушбу Битим қоидалари бузилса, бузиш ҳоллари юз берган мамлакатда қўлланадиган санкциялар сақлангани ҳолда, қоидани бузган транспорт воситаси рўйхатга олинган Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органлари, бошқа Аҳдлашувчи Томоннинг ваколатли органлари берган маълумотлар бўйича, қуйидаги санкциялардан бирини қўллайдилар:
3) қоидабузарлик амалга оширилган мамлакатга ташишларни бажариш учун рухсатноманинг амал қилишини вақтинчалик тўхтатиш;
1. Ушбу Битим моддаларини талқин қилиш ва қўллаш борасидаги баҳслар Аҳдлашувчи Томонларнинг маслаҳатлашишлари ва икки томонлама музокаралари орқали ҳал қилинади.
2. Ушбу Битимни амалга ошириш учун Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари бўлиб қуйидагилар ҳисобланади:
1. Ушбу Битимни амалга ошириш ва қоидаларини қўллаш мақсадида, шунингдек жорий муаммоларни ҳал этиш учун ваколатли органларнинг тенг миқдордаги вакилларидан ташкил топадиган Аралаш Комиссия тузилади, унинг асосий вазифалари қуйидагилардан иборат бўлади:
1) йўловчиларни мунтазам ташиш юзасидан, бу хизматларни бажариш борасида ўзаро манфаатли усуллар имкониятини келишиш имконияти билан фикр алмашиш;
2) умумий келишувлар асосида 8, 9, 11 ва 14-моддаларда кўзда тутилган йўловчилар ва юк ташиш бўйича рухсатномалар миқдорини ёки юкларни икки томонлама ташишда рухсатнома олиш мажбуриятидан озод қилишни белгилаш;
3) 5, 8, 9, 10 ва 11-моддаларда кўзда тутилган рухсатномалар намунасини тақдим этиш ва уни бериш тартибини тайинлаш;
6) иккала мамлакатнинг амалдаги қонунлари доирасида, ўзаролик принципига асосланган солиқ имтиёзлари бериш имконини ўрганиш.
2. Аҳдлашувчи Томонларнинг ваколатли органлари Аҳдлашувчи Томонлардан бирининг таклифи билан ҳар иккала мамлакат ҳудудида навбатма-навбат ўтказиладиган Аралаш Комиссиянинг йиғилишларига вакиллар тайинлайдилар.
Ушбу Битим ёки иккала Аҳдлашувчи Томон қўшилган халқаро битимлар орқали тартибга солинмаган барча масалаларда ҳар бир Аҳдлашувчи Томоннинг ички қонунлари қўлланади.
1. Йўловчилар ва юкларни ташишга мўлжалланган транспорт воситаларининг ҳайдовчи ҳамда ходимлари ташиш бажарилаётган Аҳдлашувчи Томонда амал қиладиган қонунлар ва маъмурий тартибларга, хусусан, тегишли ҳудудга кириш ва ундан чиқиш бўйича миллий нормативларга риоя қилишга мажбурдирлар.
2. Аҳдлашувчи Томонлар, давлат хавфсизлиги қонунлари, шунингдек юкларни ташишда назорат қилиш тақозо этган ҳолларда ўзаро келишувга мувофиқ юриш эркинлигини чеклашга ҳақлидирлар.
1. Ушбу Битим Аҳдлашувчи Томонлар тарафидан дипломатик каналлар орқали уни кучга киритиш борасида зарур ички процедуралар бажариб бўлингани тўғрисида охирги ёзма хабарнома олинган санадан кейинги ойнинг биринчи кунидан бошлаб кучга киради.
2. Ушбу Битим бир йил муддатга тузилади ҳамда Томонлардан бири уни тўхтатиш нияти тўғрисида иккинчи Томонни ёзма равишда ва дипломатик каналлар орқали амал қилиш муддати тугашидан камида уч ой илгари хабардор қилмаса, кейинги йиллик даврлар учун ҳам ўз кучини сақлаб қолади.
Рим шаҳрида 2000 йил 21 ноябрда икки асл нусхада, ўзбек ва итальян тилларида тузилди, иккала матн бир хил кучга эга.